Σωματικό είδωλο: Μέρος 2ο – Γιατί τα κορίτσια θέλουν να είναι πιο αδύνατα;

Διαβάστε επίσης:

• Μέρος 1ο – Εφηβεία και σωματικό είδωλο
• Μέρος 3ο – Ασυμφωνία μεταξύ πραγματικού και σωματικού ειδώλου

Συνεχίζω το μικρό αφιέρωμα για την έννοια του σωματικού ειδώλου και τα προβλήματα της σύγχρονης κοινωνίας που σχετίζονται με αυτό. Την προηγούμενη εβδομάδα μιλήσαμε για το ρόλο του σωματικού ειδώλου στην εφηβεία (αγόρια και κορίτσια). Αυτή τη φορά θα προσπαθήσουμε να επικεντρωθούμε περισσότερο στην κοινωνική ομάδα των κοριτσιών, μιας και φαίνεται πως είναι και η πιο ευάλωτη σε προβλήματα σχετιζόμενα με το σωματικό είδωλο, και θα προσπαθήσουμε μέσα από μερικές γραμμές να ρίξουμε λίγο φως στο ερώτημα “Γιατί τα κορίτσια θέλουν να είναι πιο αδύνατα”. Το ερώτημα αυτό απασχόλησε και μια ομάδα ερευνητών (Tiggeman, Gardiner και Slater (2000)) η οποία και έκανε μια έρευνα με σκοπό να ερευνήσει τις ανησυχίες των έφηβων κοριτσιών για το σώμα τους. Η έρευνα βρήκε πως υπάρχουν διάφοροι παράγοντες που φαίνονται να επηρεάζουν την επιθυμία των κοριτσιών να είναι πιο αδύνατα. Οι δύο πιο συχνά εμφανιζόμενοι λόγοι που δικαιολογούν αυτή την επιθυμία, είναι πρωτίστως η επίδραση των μοντέλων και των ΜΜΕ, και δευτερευόντως η επιθυμία τους να είναι πιο ελκυστικές και να λαμβάνουν περισσότερη προσοχή. Άλλες συχνά δοσμένες αιτίες είναι: για αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, για να φοράνε μικρότερο νούμερο στα ρούχα, να πετύχουν μια αίσθηση ελέγχου, για να είναι πιο δημοφιλείς, να είναι αρεστές στα αγόρια, γιατί αυτό είναι που ζητάει η κοινωνία, η πίεση που δέχονται από το φιλικό τους περιβάλλον, και η πεποίθησή τους ότι “οι γυναίκες πρέπει να είναι πιο μικρόσωμες και λιγότερο μυώδεις από ότι οι άνδρες”. Οι ερωτήσεις που σχετίζονταν με μοντέλα και με την επίδραση των ΜΜΕ ήταν μακράν η πιο συχνή απάντηση στην ερώτηση: «Γιατί πιστεύετε ότι οι γυναίκες και τα κορίτσια θέλουν να γίνουν πιο αδύνατες από ότι είναι;». Γενικά αυτή η απάντηση συζητήθηκε με υψηλό βαθμό έντασης και υψηλό βαθμό συμφωνίας. Τα κορίτσια με τα σχόλιά τους έδειξαν ότι πράγματι επηρεάζονται σε σημαντικό βαθμό από τα ΜΜΕ και τα πρότυπα που αυτά προβάλλουν. Τα κορίτσια περιέγραψαν τα μοντέλα που εμφανίζονται στην πασαρέλα ως «κοκαλιάρικα». Συχνά, αναφερόμενα στις κοπέλες στην πασαρέλα, τα κορίτσια έλεγαν ότι αυτές έδειχναν τέλειες και ότι οι εικόνες αυτές τις επηρεάζουν στο σχηματισμό μιας αντίληψης για το πιο είναι το κανονικό βάρος και σχήμα του σώματος που πρέπει να έχουν. Τα κορίτσια φαίνεται να έχουν σχηματίσει την πεποίθηση ότι με το να είναι λεπτά όπως ακριβώς και τα πρότυπα των ΜΜΕ, θα είναι πιο ευτυχισμένες και πιο επιτυχημένες. Ωστόσο, μολονότι αυτές οι απόψεις εκφράστηκαν από πολλά κορίτσια, υπήρχε ταυτόχρονη επίγνωση ότι η σύνδεση ανάμεσα στο να είναι αδύνατες και σε άλλα επιθυμητά χαρακτηριστικά δεν ήταν σωστή, και ότι αυτό που μετράει εξίσου είναι τα εσωτερικά χαρακτηριστικά. Η δεύτερη πιο συχνά εμφανιζόμενη αιτία που δόθηκε για την τάση των κοριτσιών να είναι πιο αδύνατα ήταν να είναι πιο ελκυστικές και να τυγχάνουν περισσότερης προσοχής. Τα κορίτσια έδειξαν να πιστεύουν ότι το να είσαι πιο αδύνατη ισοδυναμεί με το να είσαι πιο ελκυστική, καθώς και ότι με αυτόν τον τρόπο μπορούν να τραβήξουν την προσοχή των φίλων και συνομηλίκων τους, χωρίς όμως αυτό να σημαίνει ότι όποιος είναι αδύνατος (και επομένως «ελκυστικός») έχει κατ’ ανάγκη και πιο καλούς φίλους. Τα κορίτσια στην έρευνα αυτή έδειξαν να έχουν συνδέσει το να είσαι αδύνατος με το να αισθάνεσαι καλά με τον εαυτό σου και να έχεις αυτοπεποίθηση. Επίσης, φάνηκε να υπάρχει μια σύνδεση μεταξύ του να είσαι αδύνατος και με το να έχεις τον έλεγχο της ζωής σου και του σώματός σου. Παρόλο που γενικά υπήρξε μια συμφωνία πάνω σε αυτόν τον παράγοντα, πολλά κορίτσια παραδέχτηκαν ότι το να πετύχεις να είσαι αδύνατος δεν σημαίνει αυτόματα και ότι αισθάνεσαι καλά με τον εαυτό σου, ούτε ότι είσαι πλήρης αυτοπεποίθησης. Η έρευνα έδειξε ότι τα κορίτσια δεν θεωρούσαν ότι η επιθυμία τους να είναι πιο αδύνατες, σημαίνει ότι είναι και απαραίτητα δυσαρεστημένες με το σώμα τους. Επίσης παρουσιάζει ενδιαφέρον το ότι αν και τα κορίτσια θέλουν να αδυνατίσουν μεταξύ άλλων και για να αρέσουν στα αγόρια, ωστόσο μερικές παραδέχτηκαν ότι τα αγόρια δεν τις προτιμούν τόσο αδύνατες όσο αυτές θέλουν να γίνουν. Με λίγα λόγια δηλαδή παρατηρούμε ότι ενώ από τη μία οι κοπέλες βλέπουν ότι είναι παράλογες οι σκέψεις που τις ωθούν να αδυνατίσουν, από την άλλη συνεχίζουν να επιθυμούν να είναι πιο αδύνατες. Με μια πρώτη ματιά αυτό φαίνεται παράδοξο. Ωστόσο αν σκεφτούμε ότι η κοινωνική πίεση τις περισσότερες φορές μας ωθεί να ενστερνιστούμε ασυνείδητα πολλές απόψεις με τις οποίες συνειδητά θα λέγαμε ότι δεν συμφωνούμε, θα δούμε ότι τουλάχιστον αυτή η συμπεριφορά δεν είναι πρωτότυπη, αλλά μάλλον κοινή για την ανθρώπινη φύση. Στο επόμενο και τελευταίο post του αφιερώματος στο σωματικό είδωλο θα προσπαθήσω να αναλύσω τους 3 διαφορετικούς σωματότυπους (ενδομορφικός, μεσομορφικός και εξωμορφικός) που παρατηρούνται στην κοινωνία μας. Βιβλιογραφία: M. Tiggemann et al. (2000). “I would rather be size 10 than have straight A’s”: A focus group study of adolescent girls’ wish to be thinner. Journal of Adolescence, January 2002, 645-659. [Αρχείο PDF με κάποια στοιχεία για την έρευνα]