Οι επιπτώσεις του πολέμου στα προσφυγόπουλα της Συρίας

Ο πόλεμος στη Συρία κρατάει εδώ και περίπου 5 χρόνια. Εξαιτίας των εσωτερικών συγκρούσεων, της πολιτικής κρίσης, των βομβαρδισμών, των τρομοκρατικών ενεργειών αλλά και της πλήρης καταστροφής του κοινωνικού, παραγωγικού και εμπορικού ιστού της χώρας περισσότερα από 4 εκατομμύρια Σύριοι αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους  ^[1]UNHCR Statistics, αναζητώντας ένα ασφαλές καταφύγιο είτε σε μία από τις γειτονικές τους χώρες, είτε στην Ευρώπη. Υπολογίζεται ότι αυτή τη στιγμή η Τουρκία φιλοξενεί περί τα 3 εκατομμύρια πρόσφυγες, η Ιορδανία περισσότερες από 500 χιλιάδες, ενώ η Ευρώπη περίπου 1 εκατομμύριο ^[2]UNHCR data collection ^[3]EU commission: Refugee crisis in Europe. Ένας στους εφτά στην γειτονική Ιορδανία είναι Σύρος, ενώ το αντίστοιχο νούμερο στον Λίβανο (ο οποίος αντιμετωπίζει επίσης εντάσεις) είναι ένας στους πέντε. Οι συνέπειες του πολέμου και της προσφυγιάς είναι αναρίθμητες τόσο σε προσωπικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο για το σύνολο των προσφύγων. Το κάθε άτομο κουβαλά τις δικές του εμπειρίες, με πολλούς να έχουν ζήσει τραυματικές εμπειρίες πίσω στη Συρία και να καλούνται να ξαναχτίσουν τη ζωή τους από το μηδέν σε ξένες χώρες, πολλές φορές υπό κακές υλικές και κοινωνικές συνθήκες. Άνθρωποι οι οποίοι έχουν ξεφύγει από βομβαρδισμους, επιθέσεις από (παρα)στρατιωτικές δυνάμεις, δημόσιες εκτελέσεις, ταξίδια με διακινητές μέσα σε άθλιες και επικίνδυνες συνθήκες μεταφοράς σε ξηρά και θάλασσα, επιβίωση σε σκηνές εν μέσω χειμώνα, ρατσισμό από τις τοπικές κοινότητες πρέπει να σταθούν δυνατοί για τους ίδιους και τις οικογένειές τους. Όπως έχουμε πει και σε παλαιότερη εγγραφή, οι πρόσφυγες έχουν μεγάλα ποσοστά μετατραυματικού στρες τα οποια μάλιστα μπορεί να έιναι ακόμη υψηλότερα, εάν συνυπολογίσουμε την δυσκολία προσέγγισης των προσφύγων, αλλά και τις διαπολιτισμικές διαφορές που κάνουν πιο δύσκολη την διάγνωση ψυχικών διαταραχών στον συγκεκριμένο πληθυσμό που εγκαθίσταται σε δυτικές χώρες. Εάν αυτή η πραγματικότητα είναι σκληρή για τους ενήλικες, μπορούμε να φανταστούμε πόσο δύσκολη είναι για τα παιδιά. Σύμφωνα με τη UNICEF, υπολογίζεται ότι περίπου 3.7 εκατομμύρια παιδιά από τη Συρία (1 στα 3) έχουν γεννηθεί τα τελευταία 5 χρόνια που ξεκίνησε ο πόλεμος στην πατρίδα τους. Αυτά τα παιδιά έχουν μεγαλώσει μέσα σε ένα κλίμα φόβου, βίας και συνεχούς μετακίνησης, με αποτέλεσμα η ζωή τους να χαρακτηρίζεται από υψηλή αστάθεια. Ταυτόχρονα 8.4 εκατομμύρια (8 στα 10) παιδιά από τη Συρία έχουν επηρεαστεί με κάποιον τρόπο από τον πόλεμο, εγκαταλείποντας την πόλη τους ή την πατρίδα τους, χάνοντας συγγενείς ή τους γονείς τους στον πόλεμο ή έχοντας πέσει θύματα εκμετάλλευσης από διακινητές ^[4]Children of Syria: “No place for children”. Τα επίπεδα φτώχειας στη Συρία αυξήθηκαν δραματικά και πλέον περισσότερα από 7 εκατομμύρια Συρόπουλα ζουν σε επίπεδα φτώχιας, δυσκολεύοντας να καλύψουν τις πιο βασικές τους ανάγκες. Η βία που προαναφέραμε φυσικά είναι κεντρικός πρωταγωνιστής σε μια εμπόλεμη σύρραξη. Το 2015 έχουν καταγραφεί στη Συρία περίπου 1500 εξαιρετικά περιστατικά βίας εναντίον παιδιών τα οποία είχαν ως αποτέλεσμα τον μόνιμο τραυματισμό/αναπηρία ή ακόμη και το θάνατό τους. Πολλά δε από αυτά τα περιστατικά έλαβαν χώρα την ώρα που τα παιδιά ήταν στο σχολείο ή πήγαιναν σε αυτό. Σύμφωνα με την αναφορά της UNICEF με τίτλο “No place for children”, οι έρευνες που έχουν κάνει οι ΜΚΟ και οι οργανισμοί που ανήκουν στον ΟΗΕ στα προσφυγόπουλα, δείχνουν αυξημένα επίπεδα αισθήματος έλλειψης αξιοπρέπειας, ανασφάλειας και ντροπής. Μάλιστα, βάσει συνεντεύξεων σε οικογένειες που μένουν κοντά στις εμπόλεμες ζώνες, όλα τα παιδιά (για την ακρίβεια το 98%) παρουσιάζουν συμπτώματα ψυχολογικών και συναισθηματικών διαταραχών. Τη στιγμή που μιλάμε η UNICEF υπολογίζει ότι περίπου 15.000 παιδιά έχουν εγκαταλείψει την Συρία δίχως τους γονείς ή κάποιον στενό τους συγγενή, με αποτέλεσμα να διατρέχουν άμεσο κίνδυνο εκμετάλλευσης και κάθε είδους κακομεταχείρισης. Τα παιδιά αυτά συνήθως πηγαίνουν προς γειτονικές χώρες για να βρουν ασφαλές καταφύγιο από τον πόλεμο, ενώ πολλά διασχίζουν τα σύνορα προς την ΕΕ, με την ελπίδα ότι εκεί θα βρουν ένα ασφαλές και πιο σταθερό περιβάλλον και θα επανενωθούν με τους γονείς τους. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε ότι τα παιδιά στις εμπόλεμες ζώνες πολλές φορές λειτουργούν και ως στρατιώτες. Λόγω της σωματικής τους διάπλασης αλλά και της ηλικίας τους που δεν κινεί τόσες πολλές υποψίες, χρησιμοποιούνται για την πραγματοποίηση σαμποτάζ ή βομβιστικών επιθέσεων αυτοκτονίας. Τα πιο μεγάλα παιδιά 15-17 ετών κατατάσσονται κανονικά στρατιωτικές, παραστρατιωτικές, τρομοκρατικές ή άλλες ομάδες και λαμβάνουν μέρος κανονικά στον πόλεμο έχοντας υποστηρικτικό ρόλο προς τους ενήλικες που πολεμούν στα μέτωπα. Τα προσφυγόπουλα που κουβαλούν όλες αυτές τις συνταρακτικές ιστορίες, μεγαλώνουν “πιο γρήγορα” από τα υπόλοιπα παιδιά. Έχουν χάσει την αυτοπεποίθησή τους, ενώ είναι αντιμέτωπα με ένα αβέβαιο μέλλον. Αναγκάζονται να αναλάβουν πρωτοβουλίες που κανονικά αναλαμβάνουν ενήλικες, ενώ χάνουν τεράστιο κομμάτι της παιδικής τους ηλικίας, της εκπαίδευσης και της αναψυχής που θα έπρεπε να απολαμβάνουν. Δεδομένου ότι η παιδική ηλικία είναι η πιο καθοριστική για τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς μας και των τρόπων με τους οποίους αντιλαμβανόμαστε και αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον μας, μπορούμε να καταλάβουμε τα σοβαρά τραύματα που θα κουβαλάει η επόμενη γενιά προσφύγων. Τα παιδιά που σήμερα αισθάνονται αβέβαια για το αύριο, που ντρέπονται γιατί δεν μπορούν να έχουν την αξιοπρέπεια και τις ευκαιρίες που έχουν τα άλλα παιδιά, που αναγκάζονται να μεγαλώνουν δίχως γονείς, θα γίνουν ενήλικες με ανοιχτές σωματικές και ψυχολογικές πληγές που θα χρειαστούν επούλωση.

Εισαγωγική Εικόνα

• Supporting Syrian refugees in Jordan thanks to UK aid and UNHCR, by DFID

• About
• Latest Posts

Δημήτρης Αγοραστός

Ψυχολόγος και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Σχολική Ψυχολογία (ΑΠΘ) και στις Νευροσυμπεριφορικές Επιστήμες (University of Tuebingen). Ασχολείται με την ανάπτυξη ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά και εφήβους με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, την αξιολόγησή τους στα πλαίσια εντοπισμού και αντιμετώπισης μαθησιακών και ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών, αλλά και την υποστήριξη της σχολικής κοινότητας εν τω συνόλω. Επιπλέον, μέσα από τις δομές και τις υπηρεσίες στις οποίες εργάζεται, παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη γονέων και παιδιών.Έχει εμπειρία παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.

Latest posts by Δημήτρης Αγοραστός (see all)

• Εναντιωματική συμπεριφορά παιδιών: τι μπορούν να κάνουν οι γονείς - 14 Νοεμβρίου, 2024
• Οι αλλαγή των εποχών επηρεάζει την ηθική μας πυξίδα - 14 Οκτωβρίου, 2024
• Ακαδημαϊκή επιτυχία: εστιάζοντας πέρα από την υψηλή νοημοσύνη - 17 Σεπτεμβρίου, 2024