Παρουσίαση Βιβλίου: Εναλλακτική Ψυχιατρική
Ομολογώ ότι το όνομα του Μπαζάλια το είχα μονάχα ακουστά, δίχως να γνωρίζω το ακριβές έργο του. Πρόκειται για μία από εκείνες τις ταπεινές φιγούρες της ιστορίας οι οποίες μπορεί να μην έχουν καταφέρει να γίνουν γνωστές στο ευρύ κοινό, αλλά που κατάφεραν να αλλάξουν ριζικά πολλά πράγματα στο επιστημονικό τους πεδίο. Ο Μπαζάλια σπούδασε ιατρική και ειδικεύτηκε στην ψυχιατρική. Ως φοιτητής ανέπτυξε έντονη πολιτική δραστηριότητα στον αντιφασιστικό χώρο, για την οποία φυλακίστηκε από τις φασιστικές δυνάμεις της Ιταλίας. Αργότερα έγινε καθηγητής Ψυχιατρικής και στη συνέχεια μεταπήδησε στην διεύθυνση του ψυχιατρείου στην Γκορίτσια, στο οποίο ξεκίνησε τον αγώνα του για μια ουσιαστική ψυχιατρική μεταρρύθμιση.
Πίστευε ακράδαντα ότι τα υπάρχοντα ψυχιατρεία, με τον τρόπο λειτουργίας τους, δεν αντιμετώπιζαν με έναν ουσιαστικό τρόπο την ψυχική ασθένεια γιατί απλούστατα έμεναν στο σύμπτωμα της διαταραγμένης συμπεριφοράς και σκέψης, αδιαφορώντας για τα βαθύτερα αίτια ανάπτυξης της ψυχοπαθολογίας, καθιστώντας μάλιστα πολλούς έγκλειστους “κρατούμενους” του συστήματος. Ο Μπαζάλια μίλησε ανοιχτά για την σχέση μεταξύ των κοινωνικών δομών και του κοινωνικού-οικονομικού συστήματος με την αντίληψη και αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών. Πίστευε ότι για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια του ένας ψυχικά ασθενής αυτό το οποίο χρειάζεται πρωτίστως δεν είναι η ψυχιατρική αγωγή, αλλά να βρεθεί σε ένα κοινωνικό περιβάλλον που τον αποδέχεται και δεν τον κρατά απομακρυσμένο, λες και πρόκειται για κάποιο μίασμα που πρέπει να μείνει μακριά από το υγιές κομμάτι της κοινωνίας.
Αποτέλεσε τη βασική κινητήριο δύναμη για ένα ιταλικό κίνημα ψυχιατρικής μεταρρύθμισης το οποίο κατάφερε να περάσει τον περίφημο “νόμο 180” ο οποίος θεσμοθετούσε και επίσημα την κατάργηση των ψυχιατρείων στην Ιταλία και την αντικατάστασή τους από ποικίλες ανοιχτές δομές ψυχικής υγείας εντός του κοινωνικού συνόλου, οι οποίες ως σκοπό έχουν την αντιμετώπιση τόσο των συμπτωμάτων της ψυχικής διαταραχής, όσο και την κοινωνική επανένταξη όσων αντιμετωπίζουν ψυχικές διαταραχές. Οι αρχές του “νόμου 180” ξεπέρασαν τα ιταλικά σύνορα και κατάφεραν να επηρεάσουν την ψυχιατρική μεταρρύθμιση παγκοσμίως, με πολλές χώρες να υιοθετούν μοντέλα ανάλογα αυτού που εφαρμόστηκε στην Ιταλία.
Στο βιβλίο “Εναλλακτική Ψυχιατρική” ο αναγνώστης θα βρει μια σειρά από ομιλίες που έκανε ο Μπαζάλια στην Βραζιλία το 1979, στις οποίες μιλάει στους συναδέλφους του για τις ιδέες του, την εμπειρία του με τον “νόμο 180”, την σχέση μεταξύ κοινωνικής πολιτικής και ψυχιατρικής και τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να εφαρμοστεί το ιταλικό μοντέλο σε μια ξένη χώρα. Οι ομιλίες του εστιάζουν κυρίως στο θεωρητικό κομμάτι, κάνοντας ελάχιστες αναφορές σε πρακτικές λύσεις στο πρόβλημα της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Αυτό όμως, όπως επαναλαμβάνει συχνά ο Μπαζάλια, δεν γίνεται γιατί δεν υπάρχουν πρακτικές λύσεις σε τέτοια θέματα, αλλά γιατί η κάθε κοινωνία οφείλει να βρει τις δικές της λύσεις σε αυτό το πρόβλημα, καθώς η κάθε χώρα χρειάζεται το δικό της μοντέλο το οποίο θα πρέπει να είναι εναρμονισμένο με τις εκάστοτε κοινωνικές νόρμες. Δεν θα μπορούσε για παράδειγμα η Βραζιλία απλά να αντιγράψει το ιταλικό μοντέλο ψυχιατρικής μεταρρύθμισης. Αντίθετα, θα πρέπει μέσα από συζητήσεις και αγώνες να αναπτυχθεί ένα βραζιλιάνικο μοντέλο το οποίο να ταιριάζει στα κύρια προβλήματα του βραζιλιάνικου ψυχιατρικού χώρου.
Προσωπικά πιστεύω ότι κέρδισα δύο κυρίως πράγματα διαβάζοντας αυτό το βιβλίο: α)το βιβλίο αποτέλεσε το έναυσμα να μάθω περισσότερα για το έργο του Μπαζάλια και β)με βοήθησε να στοχαστώ πάνω στη σχέση μεταξύ ψυχιατρικής, πολιτικής και κοινωνικών δομών. Μετά το τέλος της ανάγνωσης, πιστεύω ότι ο καθένας θα αντιληφθεί πως δεν μπορούμε να μιλάμε για ψυχικές διαταραχές εάν πρώτα δεν αντιληφθούμε το πολιτικό και κοινωνικό γίγνεσθαι μέσα στο οποίο αναπτύσσονται αυτές. Όπως έχουμε επαναλάβει πολλές φορές μέσα από διάφορα άρθρα σε αυτό το ιστολόγιο η βιολογία είναι μονάχα ένας από τους παράγοντες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την πορεία μια ψυχικής διαταραχής. Ο δεύτερος μεγάλος παράγοντας είναι το περιβάλλον του ατόμου, στα πλαίσια του οποίου εντάσσονται και οι κοινωνικές-οικονομικές συνθήκες στις οποίες ζει, οι απαιτήσεις που έχει το κοινωνικό σύνολο από αυτό το άτομο αλλά και ο τρόπος με τον οποίον το ίδιο το άτομο αντιλαμβάνεται την κοινωνία.
Εάν σας ενδιαφέρει το θέμα της κοινωνικής ψυχιατρικής και θέλετε να μάθετε για τους πρωτεργάτες εναλλακτικών ψυχιατρικών μεθόδων (“Νέα Ψυχιατρική”), τότε σίγουρα αυτό το βιβλίο δεν πρέπει να λείπει από τη βιβλιοθήκη σας. Δεν είμαι σίγουρος βέβαια κατά πόσο το βιβλίο απευθύνεται σε άτομα που έχουν εντρυφήσει στο θέμα, αλλά σίγουρα είναι μια πρώτης τάξεως επιλογή για νέους αναγνώστες.
- Εναντιωματική συμπεριφορά παιδιών: τι μπορούν να κάνουν οι γονείς - 14 Νοεμβρίου, 2024
- Οι αλλαγή των εποχών επηρεάζει την ηθική μας πυξίδα - 14 Οκτωβρίου, 2024
- Ακαδημαϊκή επιτυχία: εστιάζοντας πέρα από την υψηλή νοημοσύνη - 17 Σεπτεμβρίου, 2024
