H Θεραπεία Gestalt: Το Εδώ και το Τώρα
Γράφει η Παρασκευή Παλμου*
Κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων που παρακολούθησα στην εκπαίδευση μου στη θεραπεία Gestalt, δεχόμουν πολύ συχνά την ίδια ερώτηση από φίλους αλλά και από συναδέλφους :“ Τι είναι η Gestalt;”. Θα κάνω λοιπόν μια προσπάθεια να δώσω κάποιες περιγραφές και όχι μια ερμηνεία, διότι η Gestalt ως προσέγγιση αντιμετωπίζει τις ερμηνείες ως φαντασιώσεις που πολλές φορές είναι δυσλειτουργικές για την επικοινωνία.
Ο λόγος που είναι σχεδόν αδύνατο να ορίσει κάποιος τη θεραπεία Gestalt είναι διότι έχει ένα τρόπο να επανεφεύρει τον εαυτό της κάθε δευτερόλεπτο και να μεταμορφώνεται ανάλογα με τη σοφία της δεδομένης στιγμής στο εδώ και στο τώρα, σαν ζωντανός οργανισμός. Η Gestalt είναι επηρεασμένη ιδιαίτερα από τη φαινομενολογία, τον υπαρξισμό, την ανατολική φιλοσοφία, τη σωματική ψυχοθεραπεία, καθώς και από το θέατρο. Είναι περισσότερο μια στάση ζωής παρά μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση.
Το όνομα Gestalt βγαίνει από το γερμανικό ρήμα gestallten, που σημαίνει “να δίνω μορφή”. Η Gestalt ασχολείται ιδιαίτερα με την επαφή του ανθρώπου, με τον εαυτό του, με τους άλλους και με το περιβάλλον, καθώς και με τα όρια της επαφής αυτής. Ασχολείται με την ”διαδικασία” και τη συνεχή προσαρμογή του οργανισμού στο περιβάλλον, η οποία είναι μια διαδικασία αέναης αλλαγής. Η φαινομενολογία προσέφερε στην Gestalt την έννοια της υποκειμενικής πραγματικότητας και ως προσέγγιση δεν ασχολείται μόνο με την προσωπική επίγνωση του ατόμου αλλά και με την επίγνωση ως διαδικασία, χρησιμοποιώντας μικρά πειράματα.
Για την Gestalt πολύ σημαντικό στοιχείο είναι η αυθεντική παρουσία, διότι χωρίς παρουσία δεν μπορεί να υπάρξει επαφή. Ο θεραπευτής Gestalt πολύ συχνά εκφράζει τον εαυτό του στο θεραπευόμενο, την προσωπική του εμπειρία, συναισθήματα, σκέψεις, καθώς και το τι παρατηρεί στον θεραπευόμενο. Η παρατήρηση που εκφράζεται από το θεραπευτή, έχει να κάνει με τη στάση του σώματος ή με εκφράσεις του προσώπου του θεραπευόμενου στο εδώ και στο τώρα, χωρίς ερμηνεία. Η φροϋδική θεωρία μας δίδαξε ότι πολλές φορές μια ερμηνεία μπορεί να σκοτώσει το πραγματικό νόημα και να διακόψει τη σχεσιακή διαδικασία.
Πολύ σημαντικό για το θεραπευτή είναι να είναι σε θέση να “περιέχει” το θεραπευόμενο. Να τον νιώθει πραγματικά, χωρίς επίκριση, ανάλυση και ερμηνεία, ενώ παράλληλα να διατηρεί μια ξεχωριστή και αυτόνομη παρουσία. Αυτή είναι μια υπαρξιακή και διαπροσωπική πρακτική της εμπιστοσύνης στην άμεση εμπειρία. Το να περιέχει ο θεραπευτής το θεραπευόμενο, δημιουργεί ένα περιβάλλον ασφάλειας, όπου ο θεραπευόμενος αφήνεται ελεύθερος να αυξήσει την επίγνωση του.
Κεντρικό ρόλο στην προσέγγιση της Gestalt έχει η προσωπική ευθύνη. Ο κάθε άνθρωπος έχει την ευθύνη να συνειδητοποιήσει ότι κανένας άλλος δεν μπορεί να επιφέρει αλλαγή στην ζωή του εκτός από τον ίδιο. Η Gestalt κάνει διάκριση μεταξύ της ευθύνης και της κατηγορίας. Η κατηγορία περιλαμβάνει κάποιο “πρέπει”, για την Gestalt το πρέπει είναι ισότιμο με την χειραγώγηση. Πολύ σημαντική επίσης είναι η δέσμευση στο διάλογο. Διότι η Gestalt θεώρει ότι η επαφή δεν είναι απλά κάτι που ο ένας “κάνει” στον άλλο. Η επαφή είναι κάτι που συμβαίνει ανάμεσα στους ανθρώπους και αναδύεται από τη διάδραση που έχουν μεταξύ τους. Είναι δηλαδή μια δυναμική διαδικασία. Ο θεραπευτής Gestalt παραδίνεται στην διαδικασία, και προσφέρει το “χώρο” ώστε αυτή η επαφή να συμβεί, χωρίς να χειραγωγεί την επικοινωνία, ώστε να ελέγξει το αποτέλεσμα ως ειδικός. Το πιο δύσκολο για ένα θεραπευτή είναι να παραμείνει αυθεντικός και για να συμβεί αυτό πρέπει να πετάξει την μάσκα της αυθεντίας.
Είναι πολύ εύκολο ως θεραπευτές να εξαφανίζουμε το ανθρώπινο μας πρόσωπο και να κρυβόμαστε πίσω από το ρολό του “ειδικού” ώστε να κρύψουμε την δική μας ανεπάρκεια να είμαστε αυθεντικοί.
Φωτογραφία
Η Παρασκευή Πάλμου έχει πτυχίο Clinical Psychology MA Ασχολείται με τη Συνθετική/ Εκλεκτική Προσέγγιση http://gr.linkedin.com/pub/paraskevi-palmou/46/223/b02
Ιστοσελίδα: http://parvypalmou.blogspot.com
Email επικοινωνίας: palmoup@hotmail.com
- Στερεότυπα φύλου: ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη των παιδιών - 16 Ιανουαρίου, 2023
- Τρεις βιβλιοπροτάσεις για το 2023 - 28 Δεκεμβρίου, 2022
- Σωματική τιμωρία: κακοποιεί σώμα και πνεύμα - 21 Νοεμβρίου, 2022