Change Deafness: Εσείς προσέχετε αλλαγές στον τόνο της φωνής των συνομιλητών σας στο τηλέφωνο;

συντάκτης · 15 Νοεμβρίου, 2011

Σκεφτείτε ότι παίρνετε τηλέφωνο και μιλάτε με τον πιθανό εργοδότη σας. Ξαφνικά κατά τη διάρκεια της συζήτησης η φωνή στην άλλη άκρη της γραμμής αλλάζει χροιά. Προφανώς κάποιος πήρε το τηλέφωνο από τα χέρια του συνομιλητή σας και πλέον μιλάτε με άλλο άτομο! Τι θα κάνατε;

Ίσως πολλοί από εσάς να λέγανε ότι θα ρωτούσαν τι έγινε και με ποιον μιλάνε τώρα. Μια τελευταία έρευνα όμως υποστηρίζει ότι υπάρχουν πολύ μεγάλες πιθανότητες ότι δεν θα κάνατε απολύτως τίποτα. Γιατί; Γιατί πολύ απλά ούτε που θα προσέχατε την αλλαγή στη φωνή.

Η εν λόγω έρευνα έγινε από την ομάδα της Δρ. Fenn του πανεπιστημίου του Μίσιγκαν [1]Fenn, K. M., Shintel, H., Atkins, A. S., Skipper, J. I., Bond, V. C., & Nusbaum, H. C. (2011). When less is heard than meets the ear: Change deafness in a telephone conversation. The Quarterly Journal of Experimental Psychology, 64, 1442-1456. doi:10.1080/17470218.2011.570353 και σκοπό είχε να ερευνήσει ένα φαινόμενο στην γνωστική ψυχολογία γνωστό ως “Change Blindness”. Ο όρος αυτός αναφέρεται στην ανικανότητά μας να εντοπίσουμε αλλαγές στο οπτικό μας περιβάλλον όταν αυτές συμβαίνουν τη στιγμή που κοιτάμε κάπου αλλού. Για παράδειγμα, εάν κάποιος αλλάξει τα πρόσωπα σε ένα βίντεο τη στιγμή που εμείς κοιτάμε τα ρούχα των ατόμων, είναι πολύ πιθανό ότι δεν θα προσέξουμε την αλλαγή.

Τα πειράματα έως τώρα επικεντρώνονταν αποκλειστικά στην αίσθηση της όρασης. Η Δρ. Fenn αποφάσισε να επεκτείνει την έρευνα και σε άλλες αισθήσεις, και πιο συγκεκριμένα, στην ακοή. Η ομάδα της ετοίμασε μια σειρά πειραμάτων όπου ο συμμετέχοντας έπαιρνε μέρος σε μια τηλεφωνική συνέντευξη στην οποία οι πειραματιστές του έκαναν μια σειρά από άσχετες ερωτήσεις υποτίθεται για να συλλέξουν δεδομένα για μια έρευνα που αφορούσε την μνήμη και την σχέση της με την όσφρηση. Κατα τη διάρκεια της συνέντευξης ο συνομιλητής  άλλαζε δύο φορές χωρίς φυσικά να δοθεί κάποια προειδοποίηση στον συμμετέχοντα. Σκοπός του πειράματος ήταν να υπολογιστεί το ποσοστό των ατόμων που θα καταλάβαιναν την αλλαγή. Τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά: μόλις 1% των συμμετεχόντων κατάλαβε την αλλαγή στην φωνή (η αλλαγή ήταν από 15-18 Hz). Εάν όμως πριν την συνέντευξη οι συμμετέχοντες είχαν προειδοποιηθεί ότι μπορεί να αλλάξει η χροιά της φωνής τότε το ποσοστό που στο τέλος είχε καταλάβει την αλλαγή έφτανε το 75%.

Τα πειράματα αυτά δείχνουν ότι το φαινόμενο του “change blindness” μπορεί να επεκταθεί και στην ακοή (“change deafness”). Επιπλέον, δεδομένου πως το 75% των συμμετεχόντων καταλάβαινε τη διαφορά εάν είχαν προειδοποιηθεί πρώτα δείχνει ότι το φαινόμενο αυτό δεν οφείλεται στην ανικανότητα των ατόμων να αντιληφθούν την διαφορά μεταξύ των φωνών, αλλά στην ελλειπή επεξεργασία των ερεθισμάτων. Προφανώς ο εγκέφαλος δεν μπορεί να ελέγχει πάντοτε τα πάντα. Πρέπει να επιλέξει που θα εστιάσει και τι είναι σημαντικό να επεξεργαστεί κάθε δεδομένη στιγμή. Κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής συνέντευξης οι περισσότεροι είναι απασχολημένοι με το να απαντάνε στις ερωτήσεις που τους γίνονται και όχι με το να ελέγχουν εάν ο συνομιλητής παραμένει ο ίδιος. Εάν όμως υπάρξει κάποια προειδοποίηση για την πιθανή αλλαγή στα ακουστικά ερεθίσματα, τότε, θα λέγαμε αυτόματα, ο εγκέφαλος «σκανάρει» για αλλαγές στην φωνή.

Φυσικά θα πρέπει να υπογραμμιστεί ότι οι διαφορές στις φωνές ήταν σχετικά μικρές. Μια αλλαγή της τάξεως των 15-18 Hz δεν είναι τεράστια. Εάν η διαφορά μεταξύ των φωνών είναι μεγαλύτερη (π.χ. εάν αλλάξει το φύλο των πειραματιστών που μιλάνε στον συμμετέχοντα) τότε 95% των ατόμων θα προσέξουν αυτή την σημαντική αλλαγή.

Τέτοιου είδους πειράματα φωτίζουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο εγκέφαλος χωρίζοντας τα ερεθίσματα σε σημαντικά και μη σημαντικά ανάλογα με την περίπτωση. Εάν ο εγκέφαλος επεξεργαζόταν όλα τα ερεθίσματα που λαμβάνουμε κάθε δεδομένη στιγμή θα ήμασταν εντελώς αντιπαραγωγικοί και θα χρειαζόμασταν περισσότερο χρόνο για να αντιδράσουμε ή να πάρουμε αποφάσεις σε καταστάσεις που απαιτείται ταχύτητα.

Εισαγωγική Φωτογραφία

Το κείμενο προσφέρεται με άδεια ""Creative Commons Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές". Μπορείτε να αντιγράψετε και να μοιραστείτε το κείμενο δίχως να το αλλάξετε και αποκλειστικά για μη εμπορική χρήση, μόνο εφόσον αναφέρετε τον συντάκτη και την πηγή. Για οποιαδήποτε άλλη χρήση και άρση των περιορισμών απαιτείται η γραπτή άδεια του συντάκτη.

Δημήτρης Αγοραστός
Latest posts by Δημήτρης Αγοραστός (see all)

Πηγές / Διαβάστε περισσότερα

Ετικέτες:

Δημήτρης Αγοραστός

Ψυχολόγος και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Σχολική Ψυχολογία (ΑΠΘ) και στις Νευροσυμπεριφορικές Επιστήμες (University of Tuebingen). Ασχολείται με την ανάπτυξη ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά και εφήβους, καθώς και με την αξιολόγησή τους στα πλαίσια εντοπισμού και αντιμετώπισης μαθησιακών και ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών. Επιπλέον, μέσα από τις δομές και τις υπηρεσίες στις οποίες εργάζεται, παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη γονέων και παιδιών.Έχει εμπειρία παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.

Μπορεί επίσης να σας αρέσει...