Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας – Ένας Κόσμος για Όλους

Η 3η Δεκεμβρίου, η Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας, δεν είναι απλώς μια ημερομηνία στο ημερολόγιο. Είναι μια υπενθύμιση ότι η κοινωνία μας έχει υποχρέωση να είναι πιο δίκαιη, πιο προσβάσιμη και πιο συμπεριληπτική για όλους, ανεξάρτητα από τις ικανότητες ή τις προκλήσεις που μπορεί να αντιμετωπίζει κάποιος.

Σίγουρα οι δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με αναπηρία, ιδιαίτερα σε χώρες όπως η Ελλάδα που παραμένει “αναλφάβητη” σε θέματα προσβασιμότητας, είναι τεράστιες.

Η προσβασιμότητα δεν είναι μια απλή όμορφη λέξη άνευ νοήματος ή πολυτέλεια. Είναι θεμελιώδες δικαίωμα κάθε ανθρώπου. Προσβασιμότητα ειναι η ελευθερία να μπορείς να κινηθείς, να ζήσεις και να εργαστείς χωρίς εμπόδια. Αυτό περιλαμβάνει τα πάντα: από την ύπαρξη ραμπών και ανελκυστήρων, μέχρι την ηλεκτρονική προσβασιμότητα σε ιστότοπους και εφαρμογές.

Η απουσία προσβασιμότητας δεν περιορίζει μόνο την αυτονομία των ατόμων με αναπηρία, αλλά επηρεάζει και το δικαίωμά τους στη συμμετοχή. Μια σπασμένη ράμπα ή μια στενή πόρτα δεν είναι απλώς πρακτικό ζήτημα, είναι εμπόδιο στη ζωή, στην ισότητα, στη δημιουργία. Ένας κόσμος χωρίς εμπόδια δεν είναι μόνο πιο δίκαιος, αλλά και πιο πλούσιος, καθώς όλοι συνεισφέρουν τις μοναδικές τους ικανότητες και προοπτικές.

Το να λέμε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι ίσοι δεν αρκεί. Η ισότητα απαιτεί δράση. Σημαίνει να εξασφαλίζουμε ότι οι πολιτικές, οι υποδομές και οι πρακτικές μας επιτρέπουν στους ανθρώπους με αναπηρία να έχουν πραγματική, όχι απλώς θεωρητική, ισότητα ευκαιριών.

Στη δουλειά, στο σχολείο, στις κοινωνικές εκδηλώσεις – παντού, άπαντες πρέπει να έχουν πρόσβαση στα ίδια δικαιώματα και ευκαιρίες με όλους. Και αυτό δεν αφορά μόνο την εξάλειψη των εμποδίων, αλλά κυρίως τη διαμόρφωση μιας κουλτούρας που αναγνωρίζει και σέβεται τη διαφορετικότητα. Η διαφορετικότητα – επίσης μια έννοια ουσιαστική και όχι επιφανειακή- δεν αναφέρεται μόνο στην διαφορετική εξωτερική εμφάνιση ή συμπεριφορά που μπορεί να έχει κάποιος, ιδιαίτερα εάν είναι άτομο με αναπηρία. Η διαφορετικότητα μπορεί να είναι στον τρόπο σκέψης ή τις ιδιαίτερες ανάγκες κάποιου που δεν είναι εμφανείς με γυμνό μάτι.

Όταν μιλάμε για αναπηρίες, πολλοί σκέφτονται μόνο τις εμφανείς προκλήσεις: ένα άτομο σε αναπηρικό αμαξίδιο, έναν τυφλό ή έναν κωφό άνθρωπο. Ωστόσο, υπάρχουν αμέτρητες αόρατες αναπηρίες, όπως ψυχικές διαταραχές, χρόνιες παθήσεις, αυτισμός ή ακόμη και άλλες νευρολογικές καταστάσεις.

Τα άτομα με αόρατες αναπηρίες συχνά αντιμετωπίζουν διπλή πρόκληση. Από τη μια, αγωνίζονται με την καθημερινότητα και τις δυσκολίες που φέρνει η κατάστασή τους. Από την άλλη, καλούνται να αποδείξουν την «ύπαρξη» της αναπηρίας τους σε έναν κόσμο που την αγνοεί επειδή δεν είναι ορατή. Αυτή η έλλειψη κατανόησης εντείνει το στίγμα και αποξενώνει αυτούς τους ανθρώπους ακόμα περισσότερο.

Η ευαισθητοποίηση γύρω από τις αόρατες αναπηρίες είναι εξίσου σημαντική. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι ο πόνος ή η δυσκολία που δεν φαίνεται δεν είναι λιγότερο πραγματική. Ας είμαστε πιο ευγενικοί, πιο υποστηρικτικοί και πιο ανοιχτοί στο να ακούμε και να μαθαίνουμε.

Ένας κόσμος χωρίς εμπόδια είναι ευθύνη όλων μας

Η Παγκόσμια Ημέρα Αναπηρίας μας καλεί να δούμε πέρα από τα στερεότυπα και να σκεφτούμε τι μπορούμε να κάνουμε ως άτομα και ως κοινωνία. Είτε πρόκειται για την κατασκευή πιο προσβάσιμων χώρων, είτε για την αποδοχή των αόρατων αναπηριών, η αλλαγή ξεκινά από εμάς.

Κάνοντας ένα μικρό πείραμα, μπορούμε να ρωτήσουμε τον εαυτό μας:

  • Είναι το περιβάλλον μου φιλικό για άτομα με κινητικά προβλήματα;
  • Ενθαρρύνω την αποδοχή και την ενσωμάτωση όλων στον κοινωνικό μου κύκλο;
  • Γνωρίζω πώς να στηρίξω κάποιον με αόρατη αναπηρία;

Η αλλαγή ξεκινά με την εκπαίδευση, τη συνειδητοποίηση και την προθυμία να δώσουμε φωνή σε όσους τη στερούνται. Ένας κόσμος χωρίς εμπόδια είναι ένας κόσμος πιο δίκαιος, πιο ευγενικός και πιο δυνατός.

Ας δουλέψουμε όλοι μαζί για να κάνουμε την καθημερινότητα πιο προσιτή, πιο ισότιμη και πιο φιλόξενη για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως ικανοτήτων.

Γιατί η αναπηρία δεν είναι αδυναμία. Είναι απλώς ένας διαφορετικός τρόπος να ζεις και να συνεισφέρεις.

Το κείμενο προσφέρεται με άδεια ""Creative Commons Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές". Μπορείτε να αντιγράψετε και να μοιραστείτε το κείμενο δίχως να το αλλάξετε και αποκλειστικά για μη εμπορική χρήση, μόνο εφόσον αναφέρετε τον συντάκτη και την πηγή. Για οποιαδήποτε άλλη χρήση και άρση των περιορισμών απαιτείται η γραπτή άδεια του συντάκτη.

Δημήτρης Αγοραστός

Δημήτρης Αγοραστός

Ψυχολόγος και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Σχολική Ψυχολογία (ΑΠΘ) και στις Νευροσυμπεριφορικές Επιστήμες (University of Tuebingen). Ασχολείται με την ανάπτυξη ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά και εφήβους με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες, την αξιολόγησή τους στα πλαίσια εντοπισμού και αντιμετώπισης μαθησιακών και ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών, αλλά και την υποστήριξη της σχολικής κοινότητας εν τω συνόλω. Επιπλέον, μέσα από τις δομές και τις υπηρεσίες στις οποίες εργάζεται, παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη γονέων και παιδιών.Έχει εμπειρία παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.

Ίσως σας ενδιαφέρουν…