Παρουσίαση Βιβλίου: Ψυχολογια, Ιστορία και Συστήματα

Σε μια εποχή που -δυστυχώς- η Ψυχολογία έχει ευτελιστεί μέσω της ταύτισής της με βιβλία τύπου “Η Δύναμη είσαι Εσύ” και “10 + 1 τρόποι να ανακαλύψετε αν σας απατάει” η ύπαρξη απλών, κατανοητών και εμπεριστατωμένων βιβλίων για αυτή την επιστήμη καθίσταται αναγκαία. Το πρόβλημα όμως με τα περισσότερα εγχειρίδια Ψυχολογίας είναι πως απευθύνονται αποκλειστικά σε εξειδικευμένο κοινό, κάτι που δυσχεραίνει την κατανόηση των βασικών όρων και πρακτικών της από τον καθημερινό αναγνώστη. Το ιδανικό εγχειρίδιο κατά την γνώμη μου είναι αυτό το οποίο καταφέρνει να συνδυάσει τη ουσιαστική γνώση με την απλή και κατανοητή παρουσίασή της, αποφεύγοντας να ενδώσει στους ιδεολογικούς λαβυρίνθους που συχνά κάνουν την εμφάνισή τους σε βιβλία αυτού του τύπου. Αυτό το καλοκαίρι λοιπόν ψάχνοντας ένα τέτοιου είδους εγχειρίδιο σχετικά με την ιστορία της Ψυχολογίας κατέληξα στο “Ψυχολογία: Ιστορία και Συστήματα” του James Brennan. Πρόκειται για την μετάφραση της 6ης έκδοση του, μιας και το συγκεκριμένο βιβλίο πρωτοκυκλοφόρησε πριν περίπου 20 χρόνια και έκτοτε το περιεχόμενό του ανανεώνεται συνεχώς καλύπτοντας τα τυχόν κενά και ανακρίβειες των προηγούμενων εκδόσεων. Ο Brennan αποφεύγει να κάνει μια απλή αφήγηση των μεγαλύτερων προσωπικοτήτων και θεωριών στο χώρο της Ψυχολογίας. Αντίθετα, προσπαθεί να μας δώσει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα για τις φιλοσοφικές θεωρήσεις που γέννησαν την μεθοδολογία και τις θεωρίες που αξιοποιούνται από τις σημερινές τάσεις της Ψυχολογίας. Έτσι, το βιβλίο ανοίγει με μια ανασκόπηση των αρχαίων ανατολίτικων φιλοσοφικών θεωρήσεων για την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, συνεχίζει με μια αρκετά λεπτομερή περιγραφή των σημαντικότερων αρχαιοελληνικών φιλοσοφικών τάσεων και κεφάλαιο με το κεφάλαιο προσεγγίζει αργά και σταθερά την σύγχρονη Ψυχολογία αφού πρώτα μας δώσει μια γεύση του πνευματικού σκότους του Μεσαίωνα και τις επιπτώσεις που είχε στην πορεία αναζήτησης των σκοπών και του πλαισίου αναφοράς των εκολαπτόμενων ανθρωπιστικών-συμπεριφορικών επιστημών. Στο βιβλίο αυτό ο αναγνώστης θα βρει ένα σύντομο βιογραφικό σημείωμα και ανάλυση των ιδεών σχεδόν όλων των μεγάλων στοχαστών και επιστημόνων που άφησαν το δικό τους στίγμα στην ανθρωπότητα. Το εύρος των προσωπικοτήτων αυτών είναι μεγάλο και σε καμία περίπτωση δεν εξαντλείται μονάχα στους φιλοσόφους και τους ψυχολόγους. Ο Σωκράτης, ο Πλάτωνας, ο Θωμάς ο Ακινάτης, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Κοπέρνικος, ο Βάκων, ο Νίτσε, ο Φρόυντ, ο Τζέιμς, ο Γιούνγκ και ο Σκίνερ είναι μονάχα ένα πολύ μικρό δείγμα όσων παρελαύνουν από αυτό το βιβλίο. Ο συγγραφέας καταφέρνει να μας παρουσιάσει μια ιστορία αρκετών χιλιάδων ετών μέσα στις σχετικά λίγες σελίδες του βιβλίου, επιτρέποντάς μας να δούμε την πορεία της ανθρώπινης νόησης πάνω σε ψυχολογικά, θεολογικά και κοσμολογικά θέματα από μία απόσταση που εμποδίζει τον αναγνώστη να χαθεί ανάμεσα στα δέντρα και να χάσει το δάσος. Φυσικά αυτό για κάποιον που θέλει να δει σε βάθος όλες τις φιλοσοφικές θεωρήσεις μπορεί να θεωρηθεί μειονέκτημα, αλλά θα πρέπει να καταλάβουμε πως το μέγεθος του εγχειρήματος του Brennan είναι τόσο μεγάλο που καθιστά απαγορευτική την εκτενή και σε βάθος ανάλυση όλων των θεωριών και επιτευγμάτων που παρουσιάζονται στο βιβλίο. Σε γενικές γραμμές θεωρώ πως το “Ψυχολογία: Ιστορία και Συστήματα” είναι το πιο ολοκληρωμένο βιβλίο ιστορίας της Ψυχολογίας που έχω διαβάσει. Θα το πρότεινα κυρίως σε φοιτητές Ψυχολογίας και διδάσκοντες μαθημάτων σχετικών με το θέμα του βιβλίου, αλλά πιστεύω πως η απλή γλώσσα του βιβλίου το καθιστά αναγνώσιμό ακόμη και από μη ειδικούς, οπότε αν κάποιος αναγνώστης ενδιαφέρεται να δει πως ξεκίνησε η Ψυχολογία ως επιστήμη και πάνω σε πια θεμέλια βασίστηκε η ζύμωσή της, τότε αυτό είναι το ιδανικό βιβλίο γι’ αυτόν.