Καμπάνια για την κατάργηση των μηχανικών καθηλώσεων

Στην εκδήλωση «Διεκδικώντας τα δικαιώματά μας στο χώρο στη ψυχικής υγείας- χαράζοντας διαδρομές ανάρρωσης», που οργανώθηκε, στις 8-9 Ιουνίου 2011, από τα ΚΨΥ Αγίων Αναργύρων και από Δίκτυο Hearing Voices Αθήνας, πάρθηκε, ως προϊόν μιας συζήτησης που αναπτύχθηκε σε μεγάλο μέρος της διημερίδας, η πρωτοβουλία να ξεκινήσει μια καμπάνια κατά των μηχανικών καθηλώσεων και γενικά της κατασταλτικής λογικής και πρακτικής που διέπει την ψυχιατρική φροντίδα, όπως αυτή ασκείται στην συντριπτική πλειονότητα των υπηρεσιών (στον δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, νοσοκομειακών και στεγαστικών) , αλλά και την φροντίδα όλων γενι

κώς των ατόμων με ποικίλα προβλήματα και ανάγκες, παιδιών, ενηλίκων και ηλικιωμένων, που περιθάλπονται στα πάσης φύσεως ιδρύματα.

Αρχικά, στην εκδήλωση, 50 άτομα υπέγραψαν την έκκληση για μια «εκστρατεία κατά την μηχανικών καθηλώσεων». Εν συνεχεία, έγιναν δυο συναντήσεις όπου προσκλήθηκαν όλοι όσοι υπέγραψαν (παρά την καλοκαιρινή περίοδο, προσήλθαν αρκετοί από αυτούς) για να συνταχθεί ένα κείμενο, το οποίο θα αποτελούσε τη βάση αυτής της καμπάνιας. Το κείμενο αυτό κυκλοφορεί τώρα για περαιτέρω υπογραφές, με κάθε τρόπο – και μέσω διαδικτύου. Η συλλογή υπογραφών αποτελεί μέρος της καμπάνας, πλευρές της οποίας είναι όσα αναφέρονται στο ίδιο το κείμενο. Μια επόμενη στιγμή θα είναι η οργάνωση, το φθινόπωρο, μιας δημόσιας εκδήλωσης με αυτό το θέμα, όπου θα κληθούν να μιλήσουν τόσο αυτοί/τές που υφίστανται την ιδρυματική βία, όσο και αυτοί που λειτουργούν εντός των θεσμών που την ασκούν – όπως, φυσικά, και κάθε άλλος ενδιαφερόμενος.

Το κείμενο προς υπογραφή

“Είναι γνωστή η εκτεταμένη και άκρως αυθαίρετη χρήση που γίνεται, σε όλες σχεδόν τις μονάδες ψυχικής υγείας, της μηχανικής καθήλωσης και της απομόνωσης (στα ‘λευκά κελιά’) για την αντιμετώπιση περιστάσεων «επικίνδυνης», υποτίθεται, συμπεριφοράς, αλλά, πολύ συχνά και για τον έλεγχο συμπεριφορών ψυχικά πασχόντων ατόμων που δεν παρουσιάζουν καμιά «επικινδυνότητα», όπως κι΄ αν αυτή οριστεί.

Πέραν, όμως, από το χώρο της ψυχικής υγείας, η μηχανική καθήλωση, το δέσιμο του προσώπου πάνω στο κρεβάτι του (ενίοτε του ποδιού του από ένα πάγκο κοκ), είναι μια ευρέως εφαρμοζόμενη πρακτική, εμβληματική μιας απρόσωπης, απάνθρωπης και ανέξοδης διαχείρισης των πολύπλοκων αναγκών και των ποικίλων δυσκολιών των εγκλείστων σε όλο τα φάσμα των τα κλειστών ιδρυμάτων, από αυτά που είναι εντεταλμένα να φροντίζουν παιδιά μέχρι αυτά που φροντίζουν ηλικιωμένους. Οι μέθοδοι αυτές συνιστούν κατάχρηση και παραβίαση στοιχειωδών ατομικών ελευθεριών και δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων ατόμων. Αυτή η παραβίαση των δικαιωμάτων φτάνει μέχρι του σημείου να θεωρείται απολύτως φυσικό, στην κατεστημένη ψυχιατρική του σήμερα, να καθηλώνονται μηχανικά ακόμα και άτομα που προσέρχονται εκουσίως για νοσηλεία. Οι πρακτικές αυτές αποτελούν, όπως και η χημική καθήλωση, μια κορυφαία στιγμή στην διαδικασία ακύρωσης του προσώπου, μιαν ακραία μορφή του κατασταλτικού χαρακτήρα της κατεστημένης ψυχιατρικής, αυτής που ‘χάνει τον άνθρωπο πίσω από την αρρώστια’, καθώς την αντιμετωπίζει σαν ‘πράγμα’, ξεκομμένο από το όλο της ύπαρξης και το κοινωνικό σώμα. Σηματοδοτούν τον ανεξέλεγκτο χαρακτήρα μιας ψυχιατρικής εξουσίας, που θεωρεί ότι μόνο αυτή μπορεί να γνωρίζει, να αξιολογεί και ν΄ αποδίδει νόημα στις σκέψεις, στα συναισθήματα και στις επιθυμίες του ‘πάσχοντος άλλου’, μια γνώση/εξουσία (πιο πολύ εξουσία, παρά γνώση) που θεωρεί ότι της δίνει την πλήρη δικαιοδοσία για να κάνει πάνω στο σώμα του άλλου ό,τι στην δεδομένη στιγμή, αυθαίρετα και υποκειμενικά, κρίνει : να το περιορίσει, να το δέσει, να το απομονώσει, να το ναρκώσει – αντί ν΄ αφιερώσει χρόνο, να επικοινωνήσει, να συνομιλήσει, να κατανοήσει. Σε μια τέτοια ψυχιατρική, οι εκδηλώσεις του ψυχικού πόνου (με όσο ακραίο τρόπο κι΄ αν, ενίοτε, οδηγούνται να εκφραστούν) αντί να κατανοηθούν στην πολυπλοκότητα τους και μάλιστα ως συνέπειες, σε μεγάλο βαθμό, του ίδιου του μηχανισμού λειτουργίας της κατασταλτικής ψυχιατρικής, με την πληθώρα των ακούσιων νοσηλειών και των βίαιων προσαγωγών, ακυρώνονται πλήρως ως προς το νόημά τους και απλώς καταστέλλονται. Στο βαθμό που ενσαρκώνουν τον τρόπο που η κατεστημένη ψυχιατρική προσλαμβάνει την ψυχική οδύνη, οι λογικές που διέπουν αυτές τις πρακτικές διαχέονται εκτός ψυχιατρείου και γενικά των μονάδων νοσηλείας, μέσα στις υπηρεσίες που υποτίθεται ότι θα το υποκαθιστούσαν, μετατρέποντας σε επιδερμική την όποια ‘μετάβαση στην κοινότητα’. Αναπαράγουν και διαιωνίζουν τις πρακτικές της φύλαξης και της στέρηση της ελευθερίας στο όνομα της προστασίας και της θεραπείας, εμποδίζοντας την ανάπτυξη νέων και δημιουργικών μεθόδων αντιμετώπισης του ψυχικά πάσχοντος.

Υπογράφετε εδώ

Στο βαθμό, μάλιστα, που εφαρμόζονται κατά κόρον και μέσα στις δομές της λεγόμενης ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης (ξενώνες και οικοτροφεία), δεν κάνουν άλλο από τα να μετατρέπουν αυτές τις δομές σε απλό περιτύλιγμα της διαιώνισης του παλιού σκληρού ιδρυματισμού.

Η εφαρμογή «πρωτοκόλλων», που υποτίθεται ότι συνιστούν «εξορθολογισμό» στη χρήση των πρακτικών αυτών, ενάντια στην καταχρηστική εφαρμογή τους, δεν λειτουργούν παρά ως άλλοθι για την ανεμπόδιστη χρήση τους. Η μηχανική καθήλωση (και η απομόνωση) δεν είναι ιατρική πράξη. Πολύ περισσότερο, δεν είναι μια ουδέτερη ‘διαχείριση του κινδύνου’. Τραυματίζει, συχνά ανεπανόρθωτα, το άτομο που την υφίσταται, ενώ δεν είναι σπάνιοι οι θάνατοι μηχανικά καθηλωμένων ατόμων, συχνά ξεχασμένων για μέρες δεμένων στο κρεβάτι τους – θάνατοι πολύ πιο συχνοί απ΄ όσο συνήθως νομίζεται και που σχεδόν πάντα συγκαλύπτονται από την ‘αλληλεγγύη της συντεχνίας’ και αποδίδονται εντελώς παράνομα σε άλλες αιτίες. Καλούμε όλους τους φορείς και τις ενώσεις της ψυχιατρικής κοινότητας και όλων των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, τις ενώσεις και τα κινήματα των χρηστών και των οικογενειών, να πάρουν ανοιχτή και δημόσια θέση ενάντια στην εφαρμογή της μηχανικής καθήλωσης και της απομόνωσης, παντού και κάτω από οποιεσδήποτε συνθήκες, για την άμεση κατάργησή τους, τον χαρακτηρισμό τους ως μεθόδων κατάφωρα αντιθεραπευτικών και καταχρηστικών των δικαιωμάτων των ψυχικά πασχόντων και ως εκ τούτου ως ποινικού αδικήματος, που θα τελεί όποιος τις χρησιμοποιεί. Δεσμευόμαστε στην προσπάθεια δημιουργίας εκείνων των προϋποθέσεων ώστε άτομα που έχουν υποστεί αυτές τις τραυματικές εμπειρίες και /ή άτομα του περιβάλλοντος τους που παρακολούθησαν ανήμπορα να αντιδράσουν την άσκηση αυτής της ιδρυματικής βαρβαρότητας, ή και τον θάνατο των προσφιλών τους προσώπων εξαιτίας αυτών των πρακτικών, να μπορούν να βρουν την αναγκαία στήριξη για δημόσια καταγγελία των όσων υπέστησαν και για νομική συμπαράσταση στις όποιες διεκδικήσεις τους απέναντι σε όσους τους/τις υπέβαλλαν σ΄ αυτή τη βάναυση και απανθρωποποιητική μεταχείριση. Διεκδικούμε όλους εκείνους τους αναγκαίους όρους (ποσοτικούς και ποιοτικούς, μεταξύ των οποίων και την κατάλληλη προς τούτο εκπαίδευση), που έχουν ανάγκη οι υπηρεσίες ψυχικής υγείας και, πάνω απ΄ όλα, τη ριζικά εναλλακτική κουλτούρα, για μια διαφορετική προσέγγιση στο πρόβλημα της ψυχικού πόνου και στις αναπάντητες ανάγκες που αυτός εκφράζει, η οποία θα αναδεικνύει τις πραγματικές αξίες και αρχές μιας εναλλακτικής ψυχιατρικής ως άρνησης και ξεπεράσματος των πρακτικών του εγκλεισμού και της ιδρυματικής βίας.” Εισαγωγική Εικόνα

• Από την αίθουσα Τέχνης “Kunsthalle Fridericianum”, έργο του  Thomas Zipp