21 Μαρτίου: Παγκόσμια ημέρα κατά του ρατσισμού

Η 21η Μαρτίου έχει καθιερωθεί από τον ΟΗΕ ως Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη των Φυλετικών Διακρίσεων. Η ημερομηνία αυτή φαίνεται πως δεν έχει καθιερωθεί τυχαία.

Το ημερολόγιο έλεγε 21 Μαρτίου 1960 όταν χιλιάδες νοτιοαφρικανοί βγήκαν να διαδηλώσουν στους δρόμους ενάντια την καθιέρωση ενός ακόμη ρατσιστικού νόμου ο οποίος καθιέρωνε ένα εσωτερικό σύστημα ελέγχου (τύπου διαβατηρίου) εις βάρος των έγχρωμων κατοίκων της Νοτίου Αφρικής (οι οποίοι ήταν και παραμένουν η πλειοψηφία στη χώρα). Υπολογίζεται πως 7000 περίπου άτομα κατευθύνθηκαν στο αστυνομικό τμήμα του Sharpeville για να διαμαρτυρηθούν. Εκεί, άρχισαν να δημιουργούνται εντάσεις μεταξύ του πλήθους και των αστυνομικών δυνάμεων. Στις βρισιές και τις πέτρες του πλήθους η αστυνομία απάντησε με χρήση δακρυγόνων και σφαιρών. Πολλές από αυτές βρήκαν το στόχο τους, καθώς στο τέλος της ημέρας η χώρα μετρούσε 70 περίπου νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες.

Λίγα χρόνια μετά, και συγκεκριμένα το 1966 η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την ημέρα αυτή ως ημέρα μνήμης των φυλετικών διακρίσεων και υπενθύμισης της επιτακτικής ανάγκης που υπάρχει για την εξάλειψη κάθε μορφής φυλετικού ρατσισμού.

Ο ρατσισμός δεν είναι ένα καινούργιο φαινόμενο. Υπήρχε, υπάρχει και θα συνεχίσει να υπάρχει. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι τον αποδεχόμαστε μοιρολατρικά. Ο ρατσισμός γεννιέται μέσα σε κατάλληλα κοινωνικά, πολιτικά και ψυχολογικά περιβάλλοντα, τα οποία καλύπτουν διαφορετικά κενά και ελλείψεις με μια αίσθηση υπεροχής απέναντι στο διαφορετικό και με μια τάση συντριβής του πιο αδύναμου. Ο ρατσισμός φυσικά δεν καταπολεμάται με μία ημέρα αφιερωμένη στην εξάλειψή του, αλλά ούτε με ευχολόγια. Απαιτεί εκπαίδευση, αλλαγή κοινωνικών και πολιτικών συστημάτων που τον καλλιεργούν και τον συντηρούν.

Οι επιπτώσεις της ρατσιστικής συμπεριφοράς φυσικά μπορεί να είναι πολλές, τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο. Ο ρατσισμός συνδέεται σαφώς με αύξηση των επεισοδίων βίας, σωματικής και ψυχολογικής, κάτι που έχει τεράστιο αντίκτυπο στη ζωή των θυμάτων του (τα οποία πολλές φορές χάνουν ακόμη και τη ζωή τους). Οι μειονότητες που βιώνουν ρατσισμό, είτε σε ατομικό επίπεδο είτε σε συστημικό, τείνουν να έχουν περισσότερα σωματικής και ψυχικής προβλήματα υγείας από τον υπόλοιπο πληθυσμό, ανεξάρτητα από το κοινωνικό-οικονομικό επίπεδό τους ^[1]WILLIAMS, D.R. (1999), Race, Socioeconomic Status, and Health The Added Effects of Racism and Discrimination. Annals of the New York Academy of Sciences, 896: 173-188. https://doi.org/10.1111/j.1749-6632.1999.tb08114.x . Επιπλέον, η πίεση που αισθάνονται τα άτομα που ανήκουν σε φυλετικές μειονότητες θεωρείται άμεσα ή έμμεσα ως ένας παράγοντας που, συνδυαζόμενος με άλλους παράγοντες, οδηγεί σε πρόωρο θάνατο ^[2]Collins, C., Williams, D. (1999). Segregation and Mortality: The Deadly Effects of Racism?. Sociological Forum, 14(3) . Είναι σαφές ότι ο ρατσισμός σκοτώνει. Κυριολεκτικά.

Ο κόσμος στον οποίο ζούμε δεν επιτρέπει πλέον τον διαχωρισμό των ανθρώπων. Η μετακίνηση ανθρώπων από τη μια γωνιά του πλανήτη στην άλλη είναι πλέον εύκολη, γρήγορη και αναγκαία για την λειτουργία των σύγχρονων συνεχώς αναπτυσσόμενων κοινωνιών. Ερχόμαστε σε επαφή είτε δια ζώσης είτε μέσω του διαδικτύου με άτομα από τρίτες χώρες και πολιτισμούς αλλά και “ξένες” αντιλήψεις. Αυτή η επαφή μπορεί να γίνει η μαγιά αλληλοκατανόησης και αλληλεγγύης. Αρκεί να βρεθεί το κατάλληλο περιβάλλον που θα το επιτρέψει.

Δεν είναι ρεαλιστικό να σκεφτόμαστε ότι θα εξαλείψουμε τον ρατσισμό άμεσα και για πάντα. Όπως δεν είναι ρεαλιστικό να σκεφτόμαστε ότι μπορούμε να εξαλείψουμε και τη βία άμεσα και για πάντα. Σίγουρα όμως η ύπαρξη μιας πιο ανοικτής στάσης απέναντι στο συνάνθρωπό μας μπορεί να γίνει το αρχικό δομικό υλικό που θα επιτρέψει την οικοδόμηση αυτού του κατάλληλου περιβάλλοντος που επιτρέπει σε όλους μας να ζήσουν με ίσες ευκαιρίες και ίσα δικαιώματα.

Εισαγωγική Εικόνα

• Woman Carryng a Cardboard, by Life Matters

Σας άρεσε; Υποστηρίξτε το Ψυχολογείν

• About
• Latest Posts

Δημήτρης Αγοραστός

Ψυχολόγος και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Σχολική Ψυχολογία (ΑΠΘ) και στις Νευροσυμπεριφορικές Επιστήμες (University of Tuebingen). Ασχολείται με την ανάπτυξη ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά και εφήβους, καθώς και με την αξιολόγησή τους στα πλαίσια εντοπισμού και αντιμετώπισης μαθησιακών και ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών. Επιπλέον, μέσα από τις δομές και τις υπηρεσίες στις οποίες εργάζεται, παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη γονέων και παιδιών.Έχει εμπειρία παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.

Latest posts by Δημήτρης Αγοραστός (see all)

• Η μείωση του χρόνου που περνάμε στα κοινωνικά δίκτυα μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα κατάθλιψης - 16 Μαρτίου, 2023
• Πως μπορούμε να μειώσουμε τις επιπτώσεις της έκθεσης στην οθόνη; - 3 Φεβρουαρίου, 2023
• Στερεότυπα φύλου: ο αντίκτυπος στην ανάπτυξη των παιδιών - 16 Ιανουαρίου, 2023