Η τεχνολογία στην υπηρεσία της Ψυχολογίας
Η εποχή που διανύουμε είναι αδιαμφισβήτητα η εποχή της τεχνολογίας, καθώς πλέον έχει εισβάλλει για τα καλά σχεδόν σε κάθε πτυχή της ζωής μας. Παλαιότερα η τεχνολογία είχε αρχίσει να αναπτύσσεται μέσα σε εξειδικευμένους τομείς και ήταν προνόμιο σχεδόν μόνο των επιστημόνων. Κάτι τέτοιο δεν ισχύει πλέον. Ο μέσος άνθρωπος -μιλώντας πάντα για τον “Δυτικό Κόσμο”- είναι εξοικειωμένος σε κάποιο βαθμό με διάφορα τεχνολογικά επιτεύγματα, με αποκορύφωμα φυσικά τον ηλεκτρονικό υπολογιστή.
Αυτή ακριβώς τη διείσδυση της τεχνολογίας καλείται να εκμεταλλευτεί στην παρούσα φάση η Ψυχολογία, σε μια προσπάθεια να έρθει πιο κοντά με τον μέσο πολίτη, να του δώσει πληροφορίες για την ψυχική του υγεία, αλλά και εν τέλει να τον βοηθήσει να λύσει τις διάφορα προβλήματα που αντιμετωπίζει.
Χάρη στο Big Bang της τεχνολογίας την τελευταία δεκαετία η πρόσβαση στο ίντερνετ έγινε πολύ πιο εύκολη και φυσικά πολύ πιο γρήγορη και ως αποτέλεσμα αυτού αυξήθηκαν οι χρήστες που αναζητούν πληροφορίες μέσω του διαδικτύου για όσα θέματα τους απασχολούν. Εφόσον υπήρξε η ανάλογη ζήτηση, άρχισε να αυξάνεται και η προσφορά από πλευράς των ειδικών.
Έτσι, σήμερα ο μέσος χρήστης του ίντερνετ μπορεί να βρει εκατοντάδες – αν όχι χιλιάδες – ιστοσελίδες για θέματα ψυχικής υγείας. Οι περισσότερες είναι φυσικά ενημερωτικού χαρακτήρα και στοχεύουν ίσως στον πιο σημαντικό τομέα της ψυχικής υγείας, την πρόληψη. Μερικά παραδείγματα τέτοιων συνδέσμων μπορείτε να βρείτε και στην δεξιά μπάρα του blog.
Φυσικά δεν είναι όλες οι σελίδες του διαδικτύου το ίδιο έγκυρες και αθώες. Ένας άπειρος χρήστης μπορεί να πέσει θύμα ορισμένων κακόβουλων που θέλουν να τον εξαπατήσουν προς οικονομικό όφελός τους (π.χ. προωθώντας διάφορα αμφιβόλου ποιότητας προϊόντα, όπως βιβλία, ειδικά βότανα ψυχικής ανάτασης, γραμμές τύπου “ο90” κτλ). Ευτυχώς όμως οι ιστοσελίδες αυτές είναι πολύ λιγότερες σε σχέση με το σύνολό των σελίδων που προωθούν την ψυχολογία με έναν υγιή τρόπο. Με μια πρόχειρη αναζήτηση στο Google θα δείτε ότι πολλοί επίσημοι οργανισμοί, επώνυμοι επιστήμονες αλλά και πανεπιστήμια έχουν ανοίξει τις δικές τους πύλες στο διαδίκτυο και προσπαθούν να προσφέρουν τις πολύτιμες υπηρεσίες τους.
Φυσικά όμως η ευκολία αναζήτησης πληροφοριών δεν είναι όλα όσα μπορεί να μας προσφέρει η τεχνολογία σήμερα. Πλέον έχουμε αρχίσει να περνάμε σιγα-σιγά στην θεραπεία μέσω των τεχνολογικών μέσων. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η δημιουργία ενός προγράμματος αντιμετώπισης φοβιών, το οποίο βασίζεται σε μια από τις πιο γνωστές θεραπευτικές προσεγγίσεις: την γνωστικο-συμπεριφορική. Το πρόγραμμα αυτό άρχισε να δοκιμάζεται στην Μ. Βρετανία, με σκοπό να αποφορτιστεί το δίκτυο ψυχικής υγείας, μιας και πολλές φορές οι πολίτες είναι αναγκασμένοι να περιμένουν βδομάδες ή και μήνες πριν καταφέρουν να κλείσουν ραντεβού με κάποιον ψυχοθεραπευτή. Μέσα σε αυτό το διάστημα η ψυχική κατάσταση του ατόμου μπορεί να χειροτερέψει και έτσι τελικά η αντιμετώπιση της διαταραχής να γίνει δυσκολότερη.
Η λειτουργία του είναι απλή. Κάθε μια εβδομάδα (ή και πιο συχνά, ανάλογα με την περίπτωση), ο ασθενής περνάει μία ώρα μπροστά στον υπολογιστή του απαντώντας σε ερωτήσεις και κάνοντας κάποιες απλές ασκήσεις με την βοήθεια του προγράμματος. Έπειτα το πρόγραμμα, βλέποντας την πρόοδο που έκανε το άτομο σε σχέση με την προηγούμενη εβδομάδα, του αναθέτει και διαφορετικές απλές νοητικές ασκήσεις που πρέπει να κάνει για το υπόλοιπο της εβδομάδας, μέχρι την επόμενη “συνεδρία”. Φυσικά στο ενδιάμεσο υπάρχει και κάποια τηλεφωνική επαφή από τον υπεύθυνο ψυχοθεραπευτή για να ελέγξει την πορεία της θεραπείας και αν χρειαστεί να επέμβει. Το σημαντικό της είδησης είναι πως προς το παρόν η θεραπεία μέσω του Η/Υ φαίνεται πως λειτουργεί για κάποιες ήπιες -ή και λίγο πιο σοβαρές- μορφές φοβιών.
Είναι πλέον ξεκάθαρο πως η τεχνολογία είναι μονόδρομος. Στο μέλλον είναι σίγουρο πως θα ξεφυτρώσουν πολλές νέες υπηρεσίες γύρω από τον τομέα της ψυχικής υγείας. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει πως μπορούμε να υπεργενικεύσουμε και να πούμε πως όλες οι ψυχοθεραπείες μπορούν να γίνονται μέσω του υπολογιστή ή πως θα χαθεί η προσωπική επαφή ατόμου και ψυχοθεραπευτή. Σε αυτή την περίπτωση οδηγούμαστε στο άλλο άκρο, αυτό της κατάχρησης της τεχνολογίας. Κάθε βήμα πρέπει να γίνεται αργά, σταθερά και με το βλέμμα στραμμένο προς το μέλλον.
Πηγή σχετικής είδησης: Psychology in the News: “Need therapy? In Britain, patients turning to computers instead of the couch”
- Αλληλεγγύη: ο δρόμος για την ευτυχία - 4 Ιανουαρίου, 2022
- Νέα Ψυχολογίας (30 Σεπτεμβρίου 2021) - 30 Σεπτεμβρίου, 2021
- Δυσκολίες όρασης: ψυχοκοινωνικές προκλήσεις - 23 Σεπτεμβρίου, 2021