Τα παιδιά που κάνουν ελεύθερες δραστηριότητες γίνονται πιο ανεξάρτητα

συντάκτης · 1 Δεκεμβρίου, 2014

Η παιδική ηλικία είναι μία από τις πιο ευαίσθητες και σημαντικές περιόδους ανάπτυξης του ανθρώπου. Όσο είμαστε παιδιά μαθαίνουμε χιλιάδες πράγματα που διαμορφώνουν την προσωπικότητα και τον χαρακτήρα μας. Ερχόμαστε σε επαφή με τον κόσμο γύρω μας, συναναστρεφόμαστε με τους ανθρώπους του περιβάλλοντός μας, πειραματιζόμαστε με αντικείμενα και «ανακαλύπτουμε» τα ταλέντα μας. Ένα πολύ μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς μας ως ενήλικες βασίζεται στα παιδικά μας χρόνια και στην ποιότητα της αλληλεπίδρασης με τους άλλους και των εμπειριών μας με τον φυσικό κόσμο γύρω μας.΄

Ένα πολύ συχνό ερώτημα που έχουν οι γονείς είναι ο βαθμός στον οποίο τα όρια που θέτουν στα παιδιά τους τελικά τα βοηθούν ή όχι. Μήπως με τα όρια πνίγουμε την ελευθερία, την εφευρετικότητα και την αυτοπεποίθηση των παιδιών ή τελικά τα προστατεύουμε από κινδύνους και τα βοηθούμε να καταλάβουν πως πρέπει να λειτουργούν με κανόνες εντός μιας κοινωνίας;

Η αλήθεια για άλλη μια φορά βρίσκεται κάπου στη μέση. Τα όρια σε γενικές γραμμές θα λέγαμε πως πρέπει να λειτουργούν όπως τα σύνορα των χωρών: ορίζουν ένα χώρο μέσα στον οποίο το παιδί είναι ελεύθερο να κινηθεί, να πειραματιστεί και να βιώσει πράγματα. Πέρα από αυτό τον χώρο όμως η ελευθερία του παύει να υφίσταται και πρέπει να ακολουθεί κάποιους συγκεκριμένους και προκαθορισμένους κανόνες. Αυτό είναι το ιδανικό βεβαίως. Στις περιπτώσεις όμως που το παρακάνουμε με τα όρια, καταλήγουμε σε ένα παιδί που είναι συνεχώς ελεγχόμενο και παύει να έχει την ελευθερία των κινήσεων και του πειραματισμού. Συνεχίζοντας την αναλογία με τις χώρες και τα σύνορα, θα μπορούσαμε να πούμε πως τα αυστηρά όρια θα μπορούσαμε να πούμε πως μοιάζουν με την εικόνα της Β. Κορέας, όπου για κάθε μετακίνηση από την πόλη Α στην πόλη Β χρειάζεται ειδική άδεια από τις Αρχές.

Μια πρόσφατη έρευνα στον τομέα της αναπτυξιακής ψυχολογίας [1]Barker, J. E., Semenov, A. D., Michaelson, L., Provan, L. S., Snyder, H. R., & Munakata, Y. (2014). Less-structured time in children’s daily lives predicts self-directed executive functioning. Frontiers in Psychology, 5. doi:10.3389/fpsyg.2014.00593 [2]“Kids whose time is less structured are better able to meet their own goals”, Be Boulder προσπάθησε να ρίξει φως στο θέμα των ορίων, συνδέοντάς τα όχι με τους κανόνες που θέτουν οι γονείς και οι δάσκαλοι, αλλά με τον τύπο των δραστηριοτήτων που κάνει το κάθε παιδί. Υπάρχουν πολλοί τύποι δραστηριοτήτων για να γεμίζει το παιδί τον ελεύθερο χρόνο του, αλλά μπορούμε να χωρίσουμε τις δραστηριότητες σε δύο γενικές κατηγορίες: τις ελεύθερες και τις δομημένες. Ως ελεύθερη εννοούμε την δραστηριότητα όπου το παιδί αφήνεται σε ένα χώρο να κάνει ότι θέλει, να παίξει με τους δικούς του κανόνες, να διαβάσει με το δικό του ρυθμό κτλ Αντίθετα, μια δομημένη δραστηριότητα είναι όταν το θέμα της, ο χρόνος που θα λάβει χώρα και ο τρόπος ενασχόλησης του παιδιού είναι προκαθορισμένο (π.χ. μαθήματα πιάνου, μπαλέτο, τζούντο κτλ).

Οι επιστήμονες παρακολούθησαν τις δραστηριότητες ενός δείγματος παιδιών πρώιμης σχολικής ηλικίας (6 ετών) και τις κατέταξαν είτε στις ελεύθερες είτε στις δομημένες, χωρίζοντας με αυτόν τον τρόπο τα παιδιά στις δύο αντίστοιχες ομάδες. Στη συνέχεια μελέτησαν τις διαφορές που εμφανίζουν αυτά τα παιδιά στην ικανότητά τους να θέτουν τα ίδια τους στόχους τους· να συμπεριφέρονται δηλαδή με έναν «αυτό-κατευθυνόμενο» (self-directed) τρόπο. Αυτό που βρήκαν είναι πως τα παιδιά των ελεύθερων δραστηριοτήτων ήταν αυτό-κατευθυνόμενα σε μεγαλύτερο βαθμό σε σχέση με τα παιδιά των δομημένων δραστηριοτήτων. Η έρευνα φυσικά είναι «φωτογραφική» και μελετά ένα πολύ μικρό δείγμα παιδιών, μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Γι’ αυτό και οι επιστήμονες θέτουν ως στόχο να διευρύνουν την έρευνά τους παρακολουθώντας σε βάθος χρόνου την αναπτυξιακή πορεία παιδιών που μεγαλώνουν με τη χρήση διαφορετικών δραστηριοτήτων.

Όσο συγκεκριμένη και περιορισμένη και εάν είναι η παρούσα έρευνα σίγουρα δείχνει μια συσχέτιση μεταξύ των δραστηριοτήτων που είναι ελεύθερα να κάνουν τα παιδιά και της ικανότητάς τους να λειτουργούν ανεξάρτητα, ως κύριοι του εαυτού τους. Το τελευταίο είναι φυσικά ένα μεγάλο ζητούμενο για την ομαλή ανάπτυξη των παιδιών και τη δημιουργία υγιών ενήλικων προσωπικοτήτων. Τα όρια που θέτουμε στα παιδιά ακόμη και στον ελεύθερο χρόνο τους έχουν αντίκτυπο στον τρόπο που δομούν την προσωπικότητά τους στο μέλλον. Και αυτό είναι μια σημαντική πληροφορία που πρέπει να έχουν στο βάθος του μυαλού τους τόσο οι γονείς όσο και οι παιδαγωγοί, δύο βασικοί πυλώνες στην ανάπτυξη των παιδιών.

Εισαγωγική Φωτογραφία

]]>

Το κείμενο προσφέρεται με άδεια ""Creative Commons Αναφορά Δημιουργού 4.0 Διεθνές". Μπορείτε να αντιγράψετε και να μοιραστείτε το κείμενο δίχως να το αλλάξετε και αποκλειστικά για μη εμπορική χρήση, μόνο εφόσον αναφέρετε τον συντάκτη και την πηγή. Για οποιαδήποτε άλλη χρήση και άρση των περιορισμών απαιτείται η γραπτή άδεια του συντάκτη.

Δημήτρης Αγοραστός
Latest posts by Δημήτρης Αγοραστός (see all)

Πηγές / Διαβάστε περισσότερα

Ετικέτες:

Δημήτρης Αγοραστός

Ψυχολόγος και κάτοχος μεταπτυχιακού διπλώματος στη Σχολική Ψυχολογία (ΑΠΘ) και στις Νευροσυμπεριφορικές Επιστήμες (University of Tuebingen). Ασχολείται με την ανάπτυξη ψυχοεκπαιδευτικών προγραμμάτων για παιδιά και εφήβους, καθώς και με την αξιολόγησή τους στα πλαίσια εντοπισμού και αντιμετώπισης μαθησιακών και ψυχοσυναισθηματικών δυσκολιών. Επιπλέον, μέσα από τις δομές και τις υπηρεσίες στις οποίες εργάζεται, παρέχει συμβουλευτική υποστήριξη γονέων και παιδιών.Έχει εμπειρία παροχής ψυχοκοινωνικής υποστήριξης σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού.

Μπορεί επίσης να σας αρέσει...