Ταξίδι στο παρελθόν: Περίεργες μέθοδοι “ψυχοθεραπείας”
Ο άνθρωπος από πολύ νωρίς διαπίστωσε την ύπαρξη ψυχικών ασθενειών, οι οποίες επηρεάζουν την συμπεριφορά και τα συναισθήματα του πάσχοντα. Όπως ήταν αναμενόμενο, ταυτόχρονα άρχισαν και οι προσπάθειες στήριξης και θεραπείας των ασθενών. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε τρεις από τις πιο περίεργες μεθόδους που χρησιμοποιήθηκαν ποτέ στον τομέα αυτό.
Τρυπανισμός
Ο τρυπανισμός είναι η πρώτη μορφή ψυχοχειρουργικής που επινοήθηκε ποτέ από τον άνθρωπο. Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα αρχαιολογικά δεδομένα η μέθοδος αυτή άρχισε να χρησιμοποιείται ήδη από το 7500 πΧ. Ο τρυπανισμός αναφέρεται στην καταστροφή μέρους του κρανίου ώστε “να απελευθερωθεί το κακό από το κεφάλι κάποιου”. Επί της ουσίας, ο τρυπανισμός είχε ως αποτέλεσμα εκτός από την καταστροφή του κρανίου και την τοπική βλάβη των εξωτερικών στρωμάτων του εγκεφάλου. Πιστεύεται πως ο τρυπανισμός χρησιμοποιήθηκε για την θεραπεία πολλών και διαφορετικών νευρολογικών αλλά και συμπεριφορικών προβλημάτων όπως η επιληψία, ημικρανίες, σχιζοφρένεια κτλ
Παρόλο που η τεχνική ήταν βασισμένη σε ένα καθαρά μη επιστημονικό υπόβαθρο, εν τούτοις φαίνεται πως είχε αποτελέσματα σε κάποιο μικρό ποσοστό τυχερών ασθενών, καθώς είχε ως αποτέλεσμα είτε την μείωση της πίεσης εντός του κρανίου, είτε την τοπική καταστροφή των προβληματικών νευρικών οδών (όπως συμβαίνει π.χ. με την επιληψία). Ουσιαστικά πολλές σύγχρονες μέθοδοι νευροχειρουργικής λειτουργούν με παρόμοιο τρόπο, αξιοποιώντας φυσικά καλύτερη μεθοδολογία.
Εξισορρόπηση υγρών
Όταν άρχισε να αναπτύσσεται η ιατρική, αφήνοντας πίσω υπερφυσικές εξηγήσεις για την παθολογία, έκανε την εμφάνισή της μια νέα μέθοδος θεραπείας: η εξισορρόπηση υγρών. Πατέρας αυτής της μεθόδου ήταν ο πατέρας της Ιατρικής επιστήμης, Ιπποκράτης, ο οποίος πίστευε πως η ψυχοπαθολογία οφείλεται σε ανισορροπία μεταξύ των βασικών υγρών του σώματος: αίμα, φλέγμα, η “κίτρινη χολή” και η “μέλανα χολή”. Κάθε έλλειψη ή υπερβολική ποσότητα κάποιου υγρού προκαλούσε συγκεκριμένα προβλήματα. Ως αποτέλεσμα αυτής της θεωρίας ήρθε η ανάπτυξη τεχνικών όπως το ρούφηγμα αίματος με βδέλλες, η πρόκληση εμμετού αλλά και η τεχνητή αιμορραγία.
Είναι αξιοσημείωτο πως ακόμη και σήμερα χρησιμοποιούμε λέξεις όπως “μελαγχολία” ή “φλεγματικός” για να περιγράψουμε ψυχοπαθολογικές καταστάσεις και συμπεριφορές.
Μεσμερισμός / Ζωικός Μαγνητισμός
Στα μέσα του 18ου αιώνα κάνει την εμφάνισή της μια νέα θεωρία για την ανάπτυξη των ψυχικών διαταραχών η οποία βασίζεται στην ιδέα πως το ανθρώπινο σώμα είναι πηγή μαγνητισμού. Εκφραστής αυτής της θεωρίας ήταν ο Μέσμερ.
Οι μέθοδοι του Μέσμερ, όπως ήταν αναμενόμενο, προκάλεσαν την έντονη αντίδραση των ιατρών της εποχής, οι οποίοι πίεσαν προς την δημιουργία μιας διεθνούς επιτροπής έρευνας με θέμα τον μεσμερισμό. Η επιτροπή αυτή μάλιστα, στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος ο Βενιαμίν Φρανγκλίνος, έφτασε στο συμπέρασμα πως οι θεωρίες του Μέσμερ δεν είχαν απολύτως καμία λογική βάση και πως δεν υπάρχει καμία πειραματική επιβεβαίωση της αποτελεσματικότητας των μεθόδων του.ητικών δυνάμεων και πως κάποιες μορφές ψυχοπαθολογίας οφείλονται στην διαταραχή αυτών των “ζωικών” μαγνητικών πεδίων. Ο άνθρωπος που ανέπτυξε αυτή τη θεωρία στη Δύση ήταν ένας Αυστριακός φιλόσοφος και γιατρός με το όνομα Μέσμερ. Ο Μέσμερ ανέπτυξε φυσικά μια σειρά μεθόδων για την επαναφορά της κανονικής μαγνητικής ροής στο ανθρώπινο σώμα, οι οποίες περιελάμβαναν την ακινησία του ατόμου εν μέσω κάποιων σιδερένιων ράβδων, το άγγιγμα του ατόμου από τον θεραπευτή (με τα χέρια ή με τις μεταλλικές ράβδους), το “κύκλωμα” του ατόμου από ανθρώπινη αλυσίδα αποτελούμενη από υγιείς ανθρώπους, την καταβύθιση του σώματος σε “μαγνητισμένο νερό” και πολλά άλλα.
Παρόλο που ο μεσμερισμός φυσικά δεν χρησιμοποιείται από καμία σύγχρονή επιστήμη, γίνεται ακόμη αποδεκτός -με ιδιαίτερο πάθος μάλιστα- στους κύκλους ατόμων φιλικών προς την “εναλλακτική ιατρική” ανατολικού τύπου.
Εισαγωγική Φωτογραφία
- Για μια ασφαλέστερη Ψυχολογία στην Ελλάδα - 3 Ιουνίου, 2022
- Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη μακροζωία - 14 Μαΐου, 2022
- Αυτισμός και εγκέφαλος: ο ρόλος της αμυγδαλής - 2 Απριλίου, 2022