Ελληνικός Στρατός: Ομάδα Ψυχοκοινωνικής Μέριμνας (ΟΨΜ)
Σημαντική Σημείωση: Παρακαλώ προσέξτε ότι το άρθρο γράφτηκε το 2009! Επομένως κάποια στοιχεία του μπορεί να μην είναι πλέον ακριβή. Διασταυρώστε τις όποιες πληροφορίες πάρετε από το άρθρο και με άλλες, πιο πρόσφατες, πηγές.
Η ΟΨΜ δημιουργήθηκε το 1990 και τέθηκε σε ουσιαστική λειτουργία το 1995, σε μια προσπάθεια του Στρατού να μεριμνήσει περισσότερο για την ψυχική υγεία του προσωπικού που εργάζεται ή που υπηρετεί τη θητεία του εντός των δομών του. Ο σκοπός της ΟΨΜ, όπως αναφέρει η σχετική πάγια διαταγή του Γενικού Επιτελείου Στρατού υπ’ αριθμόν 4-46/2003 είναι η οργάνωση και λειτουργία του συστήματος επιτήρησης και διατήρησης της Ψυχικής Υγείας του προσωπικού στην ειρήνη και στον πόλεμο μέσω του εντοπισμού των ψυχοκοινωνικών προβλημάτων του προσωπικού, της δημιουργίας προϋποθέσεων άμβλυνσης των προβλημάτων κοινωνικής και οικογενειακής φύσεως που το απασχολούν, αλλά και μέσω της καλλιέργειας πνεύματος κοινής συνείδησης, δράσης και συνεργασίας μεταξύ στρατευμένων και μόνιμου προσωπικού. Σε δεύτερη φάση, η σχετική διαταγή ορίζει στα καθήκοντα των οπλιτών με ειδικότητα ΟΨΜ την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών αλλά και την άσκηση συμβουλευτικού έργου προς όσους το χρειάζονται.
Βεβαίως αυτό αποτελεί τη θεωρία του όλου εγχειρήματος. Ας περάσουμε λίγο και στην πράξη για να ξεδιαλύνουμε ακόμη περισσότερο το τι σημαίνει ο θεσμός της ΟΨΜ. Καταρχήν θα πρέπει να τονίσουμε πως μέλη της ΟΨΜ γίνονται οπλίτες (υπόχρεοι στράτευσης) οι οποίοι έχουν αναγνωρισμένο πτυχίο ψυχολογίας, κοινωνιολογίας ή κοινωνικού λειτουργού. Μετά την βασική εκπαίδευση Κέντρο Εκπαιδεύσεως στο οποίο καλείται ο εκάστοτε στρατιώτης και η οποία κρατάει περίπου έναν μήνα, ακολουθεί η εκπαίδευση στην ειδικότητα του ΟΨΜ. Για τον λόγο αυτό οι οπλίτες μετατίθενται στο 414 Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ειδικών Νοσημάτων στην Π. Πεντέλη όπου στεγάζεται η ψυχιατρική κλινική και απασχολούνται οι υπεύθυνοι για τον θεσμό αυτό. Εκεί οι οπλίτες εκπαιδεύονται άλλον έναν μήνα και έπειτα αποστέλονται στις Μονάδες στις οποίες θα υπηρετήσουν το υπόλοιπο της θητείας τους.
Πρακτικά, αυτό το οποίο κάνουν τα μέλη της ΟΨΜ είναι η οργάνωση προσωπικών συνεντεύξεων από όλους τους στρατιώτες της περιφέρειας στην οποία είναι υπεύθυνοι. Ο αριθμός τους συνήθως φτάνει τις μερικές χιλιάδες άτομα, κάτι που κάνει το έργο των ΟΨΜ αρκετά δύσκολο, καθώς ο χρόνος που προσφέρεται για κάθε στρατιώτη είναι πολύ μικρός. Για να καταστεί δυνατή η συνέντευξη από το σύνολο των στρατιωτών οι ΟΨΜ είναι υπεύθυνοι να οργανώνουν περιοδείες σε όλα τα στρατόπεδα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Στην περίπτωση που ένα άτομο βρεθεί ότι χρήζει ιδιαίτερης φροντίδας για οποιοδήποτε λόγο, ο ΟΨΜ πρέπει να αναλάβει δράση. Ανάλογα με τον τύπο και την σοβαρότητα του προβλήματος, ο ΟΨΜ μπορεί να κανονίσει περισσότερες συνεδρίες με το άτομο αυτό, να έρθει σε επαφή με τον διοικητή της μονάδας του ώστε να κανονίσει κάποιες αλλαγές στο περιβάλλον ή και τις υπηρεσίες του ή ακόμη να το στείλει για ψυχιατρική εκτίμηση για να εξεταστεί το ενδεχόμενο αναβολής ή απαλλαγής από τη θητεία του. Πέραν αυτών ο ΟΨΜ δύναται (σε κάποιες περιπτώσεις σε συνεργασία με τον οπλίτη-ιατρό της εκάστοτε μονάδας) να χορηγήσει άδεια σε κάποιον στρατιώτη, εάν το κρίνει απαραίτητο.
Στις μονάδες που αυτό είναι δυνατό ο ΟΨΜ μπορεί να αναλαμβάνει 24ωρες εφημερίες κατά τις οποίες οι οπλίτες μπορούν να απευθύνονται σε αυτόν για να συζητήσουν το οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζουν κατά τη θητεία τους. Εννοείται πως ο θεσμός αυτός τηρεί αυστηρά τον κανόνα της απόλυτης εχεμύθειας. Ό,τι ειπωθεί μεταξύ του Ψυχολόγου και του στρατιώτη μένει μεταξύ τους και οι όποιες ενέργειες του ΟΨΜ γίνονται με γνώμονα τον σεβασμό του απορρήτου.
Για τη συστηματική παρακολούθηση του προσωπικού και την αξιολόγηση των προβλημάτων τους, καθώς και για τον σχεδιασμό των μελλοντικών κινήσεων για την εκάστοτε περίπτωση οι λειτουργοί της ΟΨΜ δεν κάνουν άλλες ένοπλες ή άοπλες υπηρεσίες μετά την απονομή της ειδικότητάς τους. Με άλλα λόγια, οι οπλίτες που επιλέγονται για ΟΨΜ (Ψυχολόγοι, Κοινωνιολόγοι και Κοινωνικοί Λειτουργοί) αποδεσμεύονται από οποιαδήποτε άλλη υπηρεσία εντός του στρατοπέδου, όπως σκοπιές, περιπολίες, θαλαμοφυλακή, μαγειρία κτλ. Ο λόγος είναι πως μπορεί να χρειαστούν οποιαδήποτε ώρα και στιγμή για να αντιμετωπίσουν το οποιοδήποτε περιστατικό, για να συνοδεύσουν ενδεχομένως κάποιον οπλίτη στον ψυχίατρο ή ακόμη και για να μιλήσουν με οποιονδήποτε νιώθει την ανάγκη να το κάνει.
Τέλος, μέσα στα πλαίσια της θητείας τους τα μέλη της ΟΨΜ είναι πιθανόν να πάρουν μέρος και σε συνέδρια του Υγειονομικού σχετικά με την ψυχική υγεία και να παρουσιάσουν τα ευρήματά τους ή την μεθοδολογία τους. Σε γενικές γραμμές θα λέγαμε πως όσοι επιλέγονται για την ομάδα αυτή (οι οποίοι δυστυχώς είναι λίγοι λόγω του μικρού αριθμού οπλιτών με σχετικά πτυχία) κάνουν μια θητεία πολύ ενδιαφέρουσα η οποία θα μπορούσε να χαρακτηριστεί λιγότερο “στρατιωτική” και περισσότερο “επιστημονική”, κάτι που άλλωστε συμβαίνει και με άλλες ειδικότητες του Υγειονομικού.
- Έφηβοι που έχουν πέσει θύμα εκφοβισμού έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν ψυχωτικά συμπτώματα - 22 Φεβρουαρίου, 2024
- Διαχείριση περιστατικών βίας και εκφοβισμού εντός και εκτός σχολείου - 10 Ιανουαρίου, 2024
- Το νευροψυχολογικό προφίλ ατόμων με δυσλεξία - 16 Νοεμβρίου, 2023
