Καταγραφή της συνειδητότητας των ασθενών σε φυτική κατάσταση
Οι ασθενείς με σοβαρές εγκεφαλικές βλάβες που τους έχουν αναγκάσει να ζουν σε αυτό που η επιστημονική κοινότητα ονομάζει “φυτική κατάσταση” [1]Medlook.net: Το κώμα και οι ασθενείς σε φυτική κατάσταση (Vegetable state [2]MSD Manual: Vegetative State and Minimally Conscious State ) αποτελούν μία από τις πιο δύσκολες κατηγορίες ασθενών από πολλές απόψεις. Όταν κάποιος ζει σε φυτική κατάσταση σημαίνει ότι το Κεντρικό Νευρικό Σύστημά του (επί της ουσίας ο εγκέφαλος) έχει υποστεί τόσο σοβαρή βλάβη από τραύμα, μόλυνση, δηλητηρίαση, εγκεφαλικό ή άλλη αιτία ώστε το άτομο πλέον δεν είναι σε θέση ούτε να κινηθεί, αλλά ούτε και να επικοινωνήσει με τον εξωτερικό του κόσμο. Ο ασθενής δεν μπορεί να αυτοσυντηρηθεί, αλλά ούτε και να εκφράσει τις σκέψεις του με τον οποιοδήποτε τρόπο. Αυτή η κατάσταση επιβαρύνει φυσικά τον οργανισμό από σωματικής απόψεως και αποτελεί και ψυχολογικό βάρος για τον ασθενή και τον περίγυρό του που έχει αναλάβει την φροντίδα του. Οι φροντιστές δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν εάν ο ασθενής έχει ακόμη αίσθηση των όσων γίνονται γύρω του ή εάν απλά επιβιώνει δίχως να έχει την παραμικρή αντίληψη, γεγονός που όπως είναι λογικό τους δημιουργεί ιδιαίτερο άγχος.
Όπως είναι φυσικό, η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις περιπτώσεις αυτές, προσπαθώντας να αναπτύξουν τεχνικές ικανές να εντοπίσουν εάν ένας ασθενής σε φυτική κατάσταση μπορεί να αντιληφθεί τι γίνεται γύρω του ή όχι. Ακόμη και εάν οι ασθενείς αυτοί δεν μπορούν να κουνηθούν ή να μιλήσουν, μπορεί να είναι σε θέση να σκεφτούν και να αξιοποιήσουν τη φαντασία τους. Έτσι λοιπόν, εάν κληθούν να λάβουν μέρος σε μια κλινική εξέταση όπου καλούνται απλά να σκεφτούν κάτι ή να φανταστούν τον εαυτό τους να κάνουν κάτι, θα έπρεπε να είμαστε σε θέση να δούμε την αντίστοιχη εγκεφαλική δραστηριότητα που βλέπουμε και σε υγιή άτομα που κάνουν τις ίδιες πράξεις.
Έως τώρα έχουν αξιοποιηθεί τόσο η μαγνητική τομογραφία, όσο και το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα προς αυτό το σκοπό. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πάντα οι επιστήμονες είναι οι τεχνικοί περιορισμοί της εποχής τους. Έτσι, παρόλο που η μαγνητική τομογραφία και το ηλεκτροεγκεφαλογράφημα αξιοποιούνται εδώ και πολλές δεκαετίες, έως και πρόσφατα ήταν πολύ δύσκολο να εντοπίσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα ασθενών σε φυτική κατάσταση. Πλέον όμως, με την τεχνική βελτίωση των μηχανημάτων και την ανάπτυξη ακριβέστερων τεχνικών ανάλυσης, είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε ακόμη πιο ισχνή εγκεφαλική δραστηριότητα.
Συγκρίνοντας τα επίπεδα εγκεφαλικής δραστηριότητας μεταξύ ασθενών και υγιών ατόμων, βλέπουμε ότι τα εγκεφαλικά κέντρα που δραστηροποιούνται και στις δύο περιπτώσεις είναι τα ίδια [3]Chennu S, Finoia P, Kamau E, Allanson J, Williams GB, et al. Spectral Signatures of Reorganised Brain Networks in Disorders of Consciousness. PLOS Computational Biology, 2014; 10 (10): e1003887 DOI: 10.1371/journal.pcbi.1003887 . Για παράδειγμα, όταν καλούνται να φανταστούν ότι κάνουν αθλητικές δραστηριότητες, τόσο οι ασθενείς όσο και οι υγιείς συμμετέχοντες ενεργοποιούν το προμετωπιαίο λοβό τους, όπως ακριβώς αναμένεται. Στους ασθενείς όμως οι οποίοι είναι σε φυτική κατάσταση και ταυτόχρονα δεν έχουν επαφή με το περιβάλλον τους, δεν παρατηρείται εγκεφαλική ενεργοποίηση ανάλογη με αυτή των υγιών ατόμων. Έτσι λοιπόν, ανάλογα με την ευαισθησία της αξιοποιούμενης τεχνικής και τα επίπεδα εγκεφαλικής δραστηριότητας του ασθενή, είναι δυνατό να γίνει κατανοητό εάν αντιλαμβάνεται το περιβάλλον του ή όχι.
Αυτή η διαφοροποίηση έχει αξία όχι μόνο γιατί αποτελεί επιστημονικό επίτευγμα, αλλά πολύ περισσότερο γιατί μπορεί να δώσει μια πιο καθαρή απάντηση στο οικείο περιβάλλον του ασθενούς σχετικά με τα επίπεδα αντίληψής του, η οποία είναι χρήσιμη σε κάθε περίπτωση για την καλύτερη στήριξή του.
Εισαγωγική Εικόνα
- Για μια ασφαλέστερη Ψυχολογία στην Ελλάδα - 3 Ιουνίου, 2022
- Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη μακροζωία - 14 Μαΐου, 2022
- Αυτισμός και εγκέφαλος: ο ρόλος της αμυγδαλής - 2 Απριλίου, 2022
Πηγές / Διαβάστε περισσότερα
| ↑1 | Medlook.net: Το κώμα και οι ασθενείς σε φυτική κατάσταση |
|---|---|
| ↑2 | MSD Manual: Vegetative State and Minimally Conscious State |
| ↑3 | Chennu S, Finoia P, Kamau E, Allanson J, Williams GB, et al. Spectral Signatures of Reorganised Brain Networks in Disorders of Consciousness. PLOS Computational Biology, 2014; 10 (10): e1003887 DOI: 10.1371/journal.pcbi.1003887 |