Παρουσίαση βιβλίου: “Ο βασανιστής ως όργανο της κρατικής εξουσίας. Ψυχολογικές καταβολές”
Τίτλος: Ο βασανιστής ως όργανο της κρατικής εξουσίας. Ψυχολογικές καταβολές Συγγραφέας: Μίκα Φατούρου-Χαρίτου Έτος έκδοσης: 2003
Εν αφορμή της σημερινής ημέρας του εορτασμού της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, αποφάσισα να αναδημοσιεύσω την παρουσίαση ενός ξεχωριστού βιβλίου, η οποία πρωτοανέβηκε πριν από 1,5 περίπου χρόνο στο προσωπικό μου ιστολόγιο. Το γενικό θέμα του βιβλίου είναι η δημιουργία βασανιστών από ολοκληρωτικά καθεστώτα και πιο συγκεκριμένα από την ελληνική Χούντα πριν από περίπου 40 χρόνια. Είναι αλήθεια πως οι βασανιστές είναι βάναυσοι γιατί το “έχουν στο αίμα τους” ή μήπως είναι απλά κατασκευάσματα ενός συστήματος τυφλής υπακοής;
Κατά τη γνώμη μου πρόκειται για ένα συγκλονιστικό βιβλίο, γραμμένο με απόλυτα επιστημονικό τρόπο και το οποίο εξετάζει ένα πολύ ενδιαφέρον ερώτημα: βασανιστής γεννιέσαι ή γίνεσαι; Το βιβλίο αυτό είναι αποτέλεσμα σκληρής πολυετούς έρευνας και μιας σειράς συνεντεύξεων από πρώην βασανιστές της ΕΣΑ (Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία) κατά την περίοδο της χούντας στην Ελλάδα.
Μέσα από τις συνεντεύξεις αυτές και με τον συνδυασμό τους με την διεθνή βιβλιογραφία σχετικά με το θέμα της υπακοής στην εξουσία και την δημιουργίας της αυταρχικής προσωπικότητας η συγγραφέας-ερευνήτρια φτάνει σε ένα συνταρακτικό συμπέρασμα, το οποίο ίσως φοβίζει τους περισσότερους ανθρώπους: ο καθένας από εμάς, όσο φιλελεύθερος και αν είναι στην προσωπική του ζωή, μπορεί, κάτω από τις κατάλληλες συνθήκες να γίνει βασανιστής ενός συνανθρώπου του.
Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ιστορική αναδρομή στην εποχή της χούντας όπου, με την βοήθεια των πρώην βασανιστών που έδωσαν τις συνεντεύξεις, ο αναγνώστης γίνεται γνώστης ολόκληρης της εκπαίδευσης ενός βασανιστή. Τα άτομα αυτά δεν ήταν τέρατα στην προσωπική τους ζωή. Ήταν απλοί νέοι άνθρωποι που πήγαν να κάνουν την θητεία τους στον Στρατό και εκεί, μέσα από τα βασανιστήρια που υπέστησαν και οι ίδιοι κατά την εκπαίδευσή τους, πάθανε ανοσία στον πόνο και μάθανε να υπακούν τυφλά τις διαταγές των ανωτέρων τους, όσο παράλογες ή απάνθρωπες και αν ήταν αυτές.
Φυσικά, εκ των υστέρων, το σύνολο αυτών των ανθρώπων αναγνώρισε και την δική τους σιωπηλή συγκατάθεση για να κάνουν αυτά τα φριχτά εγκλήματα εις βάρος συνανθρώπων τους, πράγμα που δεν μπορούσαν να συνειδητοποιήσουν υπό τις συνθήκες που επικρατούσαν στην χούντα.
Προκύπτει ότι τα ολοκληρωτικά καθεστώτα, όπως αυτό της ελληνικής χούντας, αλλά και των Ναζί ακόμη εκπαιδεύουν τους στρατιώτες τους με πολύ συγκεκριμένο τρόπο, κάνοντάς τους πειθήνια όργανα της κρατικής εξουσίας της βίας.
Στην περίληψη του βιβλίου διαβάζουμε:
Ποιοι είναι και πώς γίνονται οι βασανιστές; Μπορούμε να αναγνωρίσουμε συγκεκριμένες προσωπικές και κοινωνικές δυνάμεις που τους ώθησαν σ΄αυτή τη βάναυση δουλειά; Είναι δυνατόν συνηθισμένοι άνθρωποι να μετατραπούν σε βασανιστές; Σ’ αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα επιδιώκει να απαντήσει το παρόν βιβλίο, το οποίο μας αναγκάζει να σκεφτούμε το αδιανόητο: ότι ο καθένας από εμάς θα μπορούσε, κάτω από ειδικές συνθήκες, να βρεθεί στη θέση του βασανιστή και να διαπράξει αποτρόπαιες πράξεις εξευτελισμού, πόνου και οδύνης εναντίον των συνανθρώπων του, και ότι το κακό δεν εδρεύει στη διεστραμμένη προσωπικότητα εκείνου που το διαπράττει, αλλά ανιχνεύεται σε δραστικές μεθόδους εκπαίδευσης, ικανές να κάνουν ένα άτομο βασανιστή.
Προσωπικά κέρδισα πολλά από αυτό το βιβλίο το οποίο και θεωρώ μοναδικό στον ελληνικό χώρο. Όποιος το διαβάσει θα σκεφτεί και δεύτερη και τρίτη φορά το τι μπορεί να κρύβεται πίσω από καλοκάγαθα συνθήματα όπως το “Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια”. Διαβάζοντας το βιβλίο αυτό θα έρθετε αντιμέτωποι με την ωμότητα της ανθρώπινης κακίας. Ίσως εν τέλει εμείς είμαστε το χειρότερο πλάσμα σε αυτόν τον πλανήτη. Καταστρέφουμε σώματα και ψυχές μεταφέροντας τις ευθύνες αλλού ή αγιάζοντας τα μέσα.
- Για μια ασφαλέστερη Ψυχολογία στην Ελλάδα - 3 Ιουνίου, 2022
- Η μοναξιά και η κοινωνική απομόνωση έχουν αρνητικό αντίκτυπο στη μακροζωία - 14 Μαΐου, 2022
- Αυτισμός και εγκέφαλος: ο ρόλος της αμυγδαλής - 2 Απριλίου, 2022